Արցունքի եւ տառապանքի ծովից ծնվեց Հայաստանի անկախությունը, որ սերտորեն առնչվում է Սարդարապատի հետ

28.05.2021 10:19
2600

Մայիսի 28-ը հայկական տոնացույցում (օրացույցներում) մի քանի ձևակերպումներով է նշված՝ հանրապետության տոն, հայկական պետականության վերականգնման օր, Հայաստանի առաջին հանրապետության հռչակման օր: Հիշարժան այս տոնին կամ օրվան սերտորեն առնչվում է Սարդարապատի ճակատամարտը, որ տեղի ունեցավ 103 տարի առաջ՝ այս օրերին (մայիսի 21-ից 29-ը): Ճակատամարտ, որ մղվեց հայկական կանոնավոր զորամասերի, աշխարհազորայինի և Արևելյան Հայաստան ներխուժած թուրքական զորաբանակի միջև: Իրավամբ Սարդարապատի հերոսամարտը հաճախ անվանում են «20-րդ դարի Ավարայր», որ տեղի ունեցավ ճիշտ այս օրերին(մայիսի 26), բայց 5-րդ դարում (451 թվական):

Ինչևէ, 103 տարի առաջ հայկական զորքը բախտորոշ հաղթանակ տարավ Սարդարապատում: Հաղթեցին զինվորն ու աշխարհազորայինը: Ամենաօրհասական պահին ժողովրդի մեջ խոսեց ինքնապահպանման բնազդը: Զենք վերցրին շինականն ու գիտնականը, բանաստեղծը, դերասանը, շինարարը: Կային մարդիկ, որ այդ դժվարագույն պահին, համատարած հուսալքության և հուսահատության այդ շրջանում հավատում էին հրաշքի, և այդ եզակիներից մեկը Ամենայն հայոց կաթողիկոս Գևորգ Ե Տփղիսեցին էր: Երևանյան ռազմաճակատի հրամանատար Մովսես Սիլիկյանը Հայոց սպարապետ Թովմաս Նազարբեկյանի ու Թիֆլիսի ազգային խորհրդի հանձնարարությամբ Էջմիածնում ներկայանում է Ամենայն Հայոց կաթողիկոսին և առաջարկում ապահովության համար հեռանալ Մայր աթոռից: Ապահովության համար, քանզի որոշված էր Երևանն ու Էջմիածինը հանձնել թուրքերին և հաշտություն կնքել:

Եվ այդ ժամանակ ծերունազարդ կաթողիկոսը ընդվզում է այդ անհեռատես ու անհեռանկար որոշման դեմ, կարգադրում Արարատյան երկրի բոլոր վանքերի ու եկեղեցիների զանգերից համազգային տագնապ հայտարարել: Մի քանի օր շարունակ ղողանջում էին հայոց եկեղեցիների զանգերը:

«Թուրքը չի կշտացել մեր ժողովրդի արևմտյան կեսով, հիմա էլ այս մի կեսի վրա է եկել՝անհագուրդ ու մոլեգնած,- իր խոսքն այսպես է ձևակերպել Ամենայն հայոց հայրապետը,- Եվ եթե այստեղ էլ հաղթեց, դա կլինի ստույգ վերջը մեր ազգային գոյության: Միթե՞ չպիտի կարողանանք պահպանել մեր օջախի կրակը, մեր հավատի ջահը, մեր ազգային գոյի հիմքերը»:

Եվ եղավ այն, ինչ եղավ, թուրքը խայտառակ պարտություն կրեց:

Պատմությունը կրկնվելու հատկություն ունի. Մի դեպքում կրկնվում է որպես ֆարս(զավեշտ, խեղկատակություն), մի այլ դեպքում՝ որպես ողբերգություն: Ի՞նչ կլիներ, եթե հայը պարտվեր Սարդարապատում: Ի՞նչ ընթացք կունենար հայ ազգի երթը և արդյո՞ք կունենար: Երանի թե Ամենայն հայոց կաթողիկոսի և Արամ Մանուկյանի նման ազգասեր նվիրյալներ լինեին նաև մեր օրերում:

Չգիտենք, այն ինչ կատարվում է այսօր, մեր շուրջը ֆա՞րս է, թե՞ ողբերգություն, բայց իրողությունն այն է, որ 21-րդ դարում ևս Թուրքիան այս անգամ Ադրբեջանի ձեռամբ դարձյալ փորձում է մասնատել Հայաստանը: Գու՞ցե սկսենք սերտել հաղթական Սարդարապատի դասերը: Դա նաև Սևակն էր պատգամում. «Սերունդներ, դուք Ձեզ ճանաչեք Սարդարապատից»:

Վահրամ Օրբելյան

Հայաստանի և Իրանի ժողովուրդների միջև մշակութային խոր կապեր կան. Իրանի դեսպան

23.12.2024 23:31

Նախկին նախագահներին կոչ եմ անում, ևս մեկ անգամ մտածել բանավեճի մասին. Փաշինյանը տեսաուղերձով է հանդես եկել

23.12.2024 23:22

Կայացավ քաղաքացիների տարեվերջյան ընդունելությունը

23.12.2024 21:34

Նիկոլ Փաշինյանը ուղիղ եթերում բանավեճի է հրավում նախկին նախագահներին

23.12.2024 20:08

1994 թվականից ի վեր բանակցային գործընթացը եղել է Լեռնային Ղարաբաղն Ադրբեջանի կազմ վերադարձնելու մասին․ Նիկոլ Փաշինյան

23.12.2024 19:54

Թուրքիայի ԶՈՒ ցամաքային զորքերի հրամանատարության մեծ պատվիրակությունից հետո Բաքու է ժամանել ևս մեկ պատվիրակություն

23.12.2024 16:51

ՌԴ-ն պատվիրակություն է ուղարկել Իրան՝ քննարկելու տարածաշրջանում տրանսպորտային և լոգիստիկ կապերի վերաբերյալ հարցերը

23.12.2024 15:27

Իրանի գերագույն առաջնորդը կրկին Իսրայելին ոչնչացմամբ է սպառնացել

23.12.2024 12:09

«Ադրբեջանցիները պարսկական պոեզիայի դասական Նիզամիին «դարձրել են» ադրբեջանցի պոետ». Ոսկան Սարգսյան

23.12.2024 11:23

Հայաստանին սպառազինվելու մեջ մեղադրող Ադրբեջանը հաջորդ տարի թուրքական բանակի մոդելով մոդերնիզացիայի 5-ամյա պլանն ավարտում է․ Աբրահամյան

23.12.2024 11:10

«Չեմ էլ փոխելու անձնագիրս, որ չասեն, թե Արցախ չի եղել, որ չկարողանան ջնջեն մեր պատմությունը»

23.12.2024 11:02

Սյունիքի բարձրադիր գոտիների ավտոճանապարհներին տեղ-տեղ մերկասառույց է

23.12.2024 09:25