Միավորված ազգերի կազմակերպության Արդարադատության միջազգային դատարանը (Միջազգային քրեական դատարան) հանձնարարել է, որ Ադրբեջանը պահպանի հայ փախստականների վերադարձի իրավունքը, բայց եթե որևէ հայ ի վերջո վերադառնա, կարող է չճանաչել այն տարածքները, որտեղից փախել է 2023 թվականի վերջին։ Այս մասին գրում է EurasiaNet-ը՝ «Բաքուն բուլդոզերով ոչնչացնում է հայկական ժառանգությունը Ղարաբաղում» վերնագրով իր հոդվածում:
«Անցյալ տարվա աշնանից ի վեր, երբ ավարտվեց Ղարաբաղի գրավումը, Ադրբեջանն արագ քայլեր է ձեռնարկել վերականգնելու տարածաշրջանի առանցքային հատվածները՝ ակնհայտորեն ձգտելով հեռացնել հայկական ազդեցության ցանկացած մնացորդ: Փոխակերպումը դուրս է գալիս միայն բնակավայրերի անվանումները փոխելու սահմաններից: Ղարաբաղի մայրաքաղաքը, օրինակ, դեռ խորհրդային տարիներին կոչվել է Ստեփանակերտ, սակայն այժմ վերանվանվել է Խանքենդի։
Արբանյակային նոր պատկերները ցույց են տալիս հայ բնակիչների տների, հայկական եկեղեցիների և մշակութային այլ նշանակալի վայրերի համատարած ավերումը: Ամենակտրուկ փոփոխություններից մեկը Ստեփանակերտում մի ամբողջ թաղամասի և ավտոկայանի ավերումն է։ Քանդված տարածքը գտնվում է նախկին Արցախի պետական համալսարանի մոտ, որն այժմ վերանվանվել է «Ղարաբաղի համալսարան»։ Ավերածության մեկ այլ խոշոր օրինակ է Շուշի քաղաքի մերձակայքում գտնվող հայկական Քարին տակ կոչվող գյուղը, որը, ըստ երևույթին, ամբողջությամբ բուլդոզերով է քանդվել: Պատճառը պարզ չէ։ Արբանյակային պատկերները ցույց են տալիս, որ քանդելու համար նշված որոշ մասնավոր տների ներսում գտնվող անձնական գույքը աղբի պես դուրս է նետվել:
Ադրբեջանի կառավարության կործանարար հարվածի տիրութում են հայկական եկեղեցիները, գերեզմանատները և ուղղափառ քրիստոնեական կրոնական խորհրդանիշները: Հայկական աղոթատեղիների քանդման փաստագրված դեպքեր են գրանցվել Շուշիում և Լաչինում։ Նույն կերպ քանդվել են արձաններն ու հուշարձանները, որոնք կապված են Ղարաբաղի խորհրդային և հայկական ժառանգության հետ։ Օրինակ, հանվել է բոլշևիկ հեղափոխական Ստեփան Շահումյանի արձանը, որի անունով կոչվել է Ղարաբաղի մայրաքաղաքը, ինչպես նաև հայ քաղաքական և ռազմական գործիչների այլ հուշարձաններ։
Համենայն դեպս, ադրբեջանական քանդման ջանքերի մի մասը հակասում է ՄՔԴ-ի նոյեմբերին տրված վճռին, որը պահանջում էր Ադրբեջանից, վկայակոչելով Բաքվի պարտավորությունները Ռասայական խտրականության բոլոր ձևերի վերացման մասին միջազգային կոնվենցիայով, ձեռնարկել բոլոր անհրաժեշտ միջոցները հայկական մշակութային ժառանգության վրա ազդող վանդալիզմի և պղծման գործողությունները կանխելու և պատժելու համար», - ասվում է հոդվածում։
lurer.com