Հորդորակ հայերեն ընդունելի համարժեքներ ունեցող օտար բառերից խուսափելու մասին (17-րդ թողարկում)

03.08.2020 17:47
10380

Ուրախալի է, որ պաշտոնյաների, լրագրողների ու նույնիսկ համացանցի լեզուն աստիճանաբար մաքրվում է վաղուց արմատացած օտար բառերից, որոնց տեղը հայերեն տարբերակներն են զբաղեցնում։ Մյուս կողմից էլ տարբեր պատճառներով օտար ուրիշ բառեր են հայտնվում հայերեն խոսքում՝ սահմանափակելով հայերեն բառերի «տարածքը»։ Օտար շատ բառեր էլ տակավին չեն նահանջում։

Ահա օտար բառերի հերթական ցանկը, որում զետեղված են մեր բառապաշարում շարունակ կիրառվող բառեր։ Առաջարկում ենք այսուհետև դրանք փոխարինել հայերեն ճիշտ և բարեհունչ տարբերակներով։

  1. անտիսեպտիկ – հականեխիչ
  2. ատաշե – կցորդ
  3. գամակ – ցանցաճոճ
  4. էպոխա – դարաշրջան
  5. էքսպրոպրիացիա – ունեզրկում, բռնագրավում, սեփականազրկում
  6. իդեոլոգիա – գաղափարախոսություն, գաղափարաբանություն
  7. ինստանցիա – ատյան
  8. ինտերնացիոնալ – միջազգային
  9. ինֆեկցիա – վարակ
  10. լեքսիկա – բառապաշար, բառամթերք
  11. հալյուցինացիա – զգայախաբություն, զգայապատրանք, պատրանք
  12. մաստեր կլաս – վարպետության դաս
  13. մարգինալ – լուսանցքային, երկրորդական, անկարևոր, ոչ էական
  14. միմիկա – դիմախաղ
  15. յախտա – 1. զբոսանավ, 2. մարզանավ, 3. առագաստանավակ
  16. նաիվ – 1. պարզ, պարզունակ, 2. միամիտ, դյուրահավատ, հիմարավուն
  17. շկալա – սանդղակ
  18. պրեվենտիվ – կանխարգելիչ, կանխիչ, նախապաշտպանական, նախազգուշական
  19. պրիվատիզացիա – մասնավորեցում, սեփականաշնորհում
  20. պրիվիլեգիա – արտոնություն, առավելություն, առանձնաշնորհ
  21. ռեալիզացիա – 1. իրականացում, իրագործում, 2. իրացում
  22. ռեֆորմ – բարեփոխում, բարեփոխություն, բարենորոգություն
  23. սելեկցիա – 1. ընտրություն, ընտրանք, ընտրում, ընտրանի, 2. ընտրասերում
  24. ստերեոտիպ – 1. կարծրատիպ, կարծրույթ 2. նախատիպ, կաղապար
  25. ստրուկտուրալ – կառուցվածքային
  26. տեռորիստ – ահաբեկիչ
  27. տրավմա – վնասվածք, ցնցում, ջղացնցում
  28. փարթի – խնջույք, երեկույթ
  29. օդիոզ – նողկալի, զարհուրելի, գարշելի, խորշելի, զզվելի, ատելի, տհաճ
  30. օրիենտիր – կողմնորոշիչ

 

Լեզվի կոմիտե 

Հիշում ենք Հայոց ցեղասպանության ժամանակ կորսված կյանքերն ու վերահաստատում երբեք չմոռանալու մեր խոստումը․ Բայդեն

24.04.2024 20:42

Քաջարանում հարգանքի տուրք մատուցվեց Հայոց մեծ եղեռնի զոհերի հիշատակին (լուսանկարներ)

24.04.2024 20:23

Տեղի համայնքապետարանի, դպրոցի և նախակրթարանի աշխատակազմերը` հարգանքի տուրք մատուցեցին Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին

24.04.2024 20:20

Մեղրի. հարգանքի տուրք Հայոց մեծ եղեռնի զոհերի հիշատակին (լուսանկարներ)

24.04.2024 20:18

Քայլերթ Սիսիանում՝ Մեծ Եղեռնի 109-րդ տարելիցի կապակցությամբ (լուսանկարներ)

24.04.2024 20:17

Կապանցիները հարգեցին Հայոց ցեղասպանության անմեղ զոհերի հիշատակը (լուսանկարներ)

24.04.2024 20:13

Գորիսը հարգանքի տուրք մատուցեց ՄԵծ եղեռնի զոհերի հիշատակին (լուսանկարներ)

24.04.2024 20:12

Ինչպես երիտթուրքերը, Ալիևը նույնպես ատելություն է տածում հայերի նկատմամբ․ Լեմկինի Ցեղասպանության կանխարգելման ինստիտուտի գործադիր տնօրեն

24.04.2024 19:57

109 տարի առաջ թուրքական պետությունը մեր բնօրրանում իրականացրեց հայոց ցեղասպանություն, որը շարունակություն ունեցավ 2023 թվականին՝ Արցախում

24.04.2024 18:01

Եկեք վառ պահենք ջարդերի, տեղահանությունների ու հալածանքների զոհերի հիշատակը․ Մակրոնի գրառումը՝ Ցեղասպանության տարելիցի կապակցությամբ

24.04.2024 14:52

Հարյուր ինը տարի է անցել, սակայն ոչինչ չի մոռացվել. Մանվել Փարամազյան

24.04.2024 14:22

Օսմանյան կայսրության օրինակով Ադրբեջանն այսօր Արցախում անպատիժ ոչնչացնում է հայկական հետքը. Սերժ Սարգսյան

24.04.2024 09:44