Հորդորակ հայերեն ընդունելի համարժեքներ ունեցող օտար բառերից խուսափելու մասին (17-րդ թողարկում)

03.08.2020 17:47
10711

Ուրախալի է, որ պաշտոնյաների, լրագրողների ու նույնիսկ համացանցի լեզուն աստիճանաբար մաքրվում է վաղուց արմատացած օտար բառերից, որոնց տեղը հայերեն տարբերակներն են զբաղեցնում։ Մյուս կողմից էլ տարբեր պատճառներով օտար ուրիշ բառեր են հայտնվում հայերեն խոսքում՝ սահմանափակելով հայերեն բառերի «տարածքը»։ Օտար շատ բառեր էլ տակավին չեն նահանջում։

Ահա օտար բառերի հերթական ցանկը, որում զետեղված են մեր բառապաշարում շարունակ կիրառվող բառեր։ Առաջարկում ենք այսուհետև դրանք փոխարինել հայերեն ճիշտ և բարեհունչ տարբերակներով։

  1. անտիսեպտիկ – հականեխիչ
  2. ատաշե – կցորդ
  3. գամակ – ցանցաճոճ
  4. էպոխա – դարաշրջան
  5. էքսպրոպրիացիա – ունեզրկում, բռնագրավում, սեփականազրկում
  6. իդեոլոգիա – գաղափարախոսություն, գաղափարաբանություն
  7. ինստանցիա – ատյան
  8. ինտերնացիոնալ – միջազգային
  9. ինֆեկցիա – վարակ
  10. լեքսիկա – բառապաշար, բառամթերք
  11. հալյուցինացիա – զգայախաբություն, զգայապատրանք, պատրանք
  12. մաստեր կլաս – վարպետության դաս
  13. մարգինալ – լուսանցքային, երկրորդական, անկարևոր, ոչ էական
  14. միմիկա – դիմախաղ
  15. յախտա – 1. զբոսանավ, 2. մարզանավ, 3. առագաստանավակ
  16. նաիվ – 1. պարզ, պարզունակ, 2. միամիտ, դյուրահավատ, հիմարավուն
  17. շկալա – սանդղակ
  18. պրեվենտիվ – կանխարգելիչ, կանխիչ, նախապաշտպանական, նախազգուշական
  19. պրիվատիզացիա – մասնավորեցում, սեփականաշնորհում
  20. պրիվիլեգիա – արտոնություն, առավելություն, առանձնաշնորհ
  21. ռեալիզացիա – 1. իրականացում, իրագործում, 2. իրացում
  22. ռեֆորմ – բարեփոխում, բարեփոխություն, բարենորոգություն
  23. սելեկցիա – 1. ընտրություն, ընտրանք, ընտրում, ընտրանի, 2. ընտրասերում
  24. ստերեոտիպ – 1. կարծրատիպ, կարծրույթ 2. նախատիպ, կաղապար
  25. ստրուկտուրալ – կառուցվածքային
  26. տեռորիստ – ահաբեկիչ
  27. տրավմա – վնասվածք, ցնցում, ջղացնցում
  28. փարթի – խնջույք, երեկույթ
  29. օդիոզ – նողկալի, զարհուրելի, գարշելի, խորշելի, զզվելի, ատելի, տհաճ
  30. օրիենտիր – կողմնորոշիչ

 

Լեզվի կոմիտե 

Ամերիկյան կողմի հետ տարբեր թեմաներ են քննարկվում. ԱԳՆ խոսնակը՝ Թրամփի բանագնացի հայտարարության մասին

14.05.2025 22:06

Գորիսի պետական քոլեջի տնօրեն Կարեն Լազարյանի դիմումը կրթօջախի ուսանողներին եւ դասախոսներին

14.05.2025 20:36

Մայիսի 14-15-ին Հայաստանը կշարունակի գտնվել ակտիվ ցիկլոնի ազդեցության գոտում

14.05.2025 17:28

Գորիսի Վաղարշ Վաղարշյանի անվան դրամատիկական թատրոնը միջազգային փառատոնում արժանացել է դիպլոմի

14.05.2025 16:29

Մոսկվան Երևանին էներգաբլոկների զանազան տարբերակներ է առաջարկել․ Կոպիրկին

14.05.2025 16:08

Հայկական ատոմային էլեկտրակայանը կդադարեցնի աշխատանքը երկու ամսով

14.05.2025 16:06

Ժողովուրդները խաղաղություն են ուզում. եկեք հանդիպենք, երկխոսենք, բանակցենք. Հռոմի պապը դիմել է համաշխարհային առաջնորդներին

14.05.2025 14:51

Մհեր Գրիգորյանը և Իրանի դեսպանը անդրադարձել են էներգետիկ և առևտրատնտեսական ոլորտներում համագործակցությանը

14.05.2025 14:23

ԱԴՐԲԵՋԱՆԱԿԱՆ ԲՆԱՊԱՀՊԱՆՆԵՐԸ ՊԱՀԱՆՋՈՒՄ ԵՆ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅՈՒՆ ԼՈՌՎԱ ՀԱՆՔԵՐՈՒՄ

14.05.2025 12:26

Երևանում Շահրամանյանը ստորագրել է մեկ այլ հրամանագիր, որով անվավեր է ճանաչվել Արցախը լուծարելու հրամանագիրը

14.05.2025 11:00

Դասադուլի եւ գործադուլի երրորդ օր. ուսանողներն ու դասախոսները Գորիսի պետական քոլեջում ստեղծված վիճակի մեղավոր ու պատասխանատու են համարում նախարար Ժաննա Անդրեասյանին

14.05.2025 10:10

Ռուսական պատվիրակությունը Ստամբուլում կսպասի ուկրաինական կողմին․ Պեսկով

13.05.2025 22:52