Հորդորակ հայերեն ընդունելի համարժեքներ ունեցող օտար բառերից խուսափելու մասին (17-րդ թողարկում)

03.08.2020 17:47
10450

Ուրախալի է, որ պաշտոնյաների, լրագրողների ու նույնիսկ համացանցի լեզուն աստիճանաբար մաքրվում է վաղուց արմատացած օտար բառերից, որոնց տեղը հայերեն տարբերակներն են զբաղեցնում։ Մյուս կողմից էլ տարբեր պատճառներով օտար ուրիշ բառեր են հայտնվում հայերեն խոսքում՝ սահմանափակելով հայերեն բառերի «տարածքը»։ Օտար շատ բառեր էլ տակավին չեն նահանջում։

Ահա օտար բառերի հերթական ցանկը, որում զետեղված են մեր բառապաշարում շարունակ կիրառվող բառեր։ Առաջարկում ենք այսուհետև դրանք փոխարինել հայերեն ճիշտ և բարեհունչ տարբերակներով։

  1. անտիսեպտիկ – հականեխիչ
  2. ատաշե – կցորդ
  3. գամակ – ցանցաճոճ
  4. էպոխա – դարաշրջան
  5. էքսպրոպրիացիա – ունեզրկում, բռնագրավում, սեփականազրկում
  6. իդեոլոգիա – գաղափարախոսություն, գաղափարաբանություն
  7. ինստանցիա – ատյան
  8. ինտերնացիոնալ – միջազգային
  9. ինֆեկցիա – վարակ
  10. լեքսիկա – բառապաշար, բառամթերք
  11. հալյուցինացիա – զգայախաբություն, զգայապատրանք, պատրանք
  12. մաստեր կլաս – վարպետության դաս
  13. մարգինալ – լուսանցքային, երկրորդական, անկարևոր, ոչ էական
  14. միմիկա – դիմախաղ
  15. յախտա – 1. զբոսանավ, 2. մարզանավ, 3. առագաստանավակ
  16. նաիվ – 1. պարզ, պարզունակ, 2. միամիտ, դյուրահավատ, հիմարավուն
  17. շկալա – սանդղակ
  18. պրեվենտիվ – կանխարգելիչ, կանխիչ, նախապաշտպանական, նախազգուշական
  19. պրիվատիզացիա – մասնավորեցում, սեփականաշնորհում
  20. պրիվիլեգիա – արտոնություն, առավելություն, առանձնաշնորհ
  21. ռեալիզացիա – 1. իրականացում, իրագործում, 2. իրացում
  22. ռեֆորմ – բարեփոխում, բարեփոխություն, բարենորոգություն
  23. սելեկցիա – 1. ընտրություն, ընտրանք, ընտրում, ընտրանի, 2. ընտրասերում
  24. ստերեոտիպ – 1. կարծրատիպ, կարծրույթ 2. նախատիպ, կաղապար
  25. ստրուկտուրալ – կառուցվածքային
  26. տեռորիստ – ահաբեկիչ
  27. տրավմա – վնասվածք, ցնցում, ջղացնցում
  28. փարթի – խնջույք, երեկույթ
  29. օդիոզ – նողկալի, զարհուրելի, գարշելի, խորշելի, զզվելի, ատելի, տհաճ
  30. օրիենտիր – կողմնորոշիչ

 

Լեզվի կոմիտե 

Երևանի ու Բաքվի միջև համաձայնությունը հնարավոր է, բայց կողմերը պետք է ծանր փոխզիջումների գնան. ԱՄՆ պետքարտուղարություն

15.07.2024 23:50

Մեր աղոթքներն Արցախի համար են, հայացքները` դեպի Արցախ․ Դադիվանքի վանահայր. Տեսանյութ

15.07.2024 21:42

«Հյուսիս-Հարավը» ռազմաքաղաքական կարևորություն ունի ՀՀ-ի համար․ ԱԶԲ ներկայացուցիչները Սյունիքում են

15.07.2024 21:40

Տավուշում զինվորական բեռնատարի և ուղևորատար միկրոավտոբուսի վթարի հետևանքով որևէ զինծառայող չի հոսպիտալացվել. ՊՆ

15.07.2024 20:03

ԵԽ-ն մինչև 2025 թվականի հուլիս երկարաձգել է Իրանի դեմ պատժամիջոցները

15.07.2024 16:40

Ազդարարվել է «Արծիվ գործընկեր-2024» հայ-ամերիկյան համատեղ զորավարժության մեկնարկը

15.07.2024 15:24

ԵԱՏՄ երկրների միջև առևտուրը հունվար-ապրիլին 9,5 %-ով աճել է

15.07.2024 15:01

Ուկրաինան ԱԹՍ-ներով ենթակառուցվածքներ է թիրախավորել ՌԴ տարածքում

15.07.2024 14:05

Իրանում Ադրբեջանի դեսպանատունը վերսկսել է իր աշխատանքը

15.07.2024 12:56

Թուրքիայից հիշեցնում են՝ խաղաղության պայմանագիրը ենթադրում է նաև «Զանգեզուրի միջանցքը». Աբրահամյան

15.07.2024 12:25

Նարեկ Մկրտչյանի և Էրին ՄըՔիի գլխավորությամբ կնքվել է հուշագիր՝ ԼՂ-ից տեղահանվածների բնակարանային ապահովման ծրագրի արդյունավետ կիրարկման նպատակով

15.07.2024 12:21

Թուրանական քաղաքական գծի կրողներն ամեն գնով փորձում են ճանապարհը միջանցքի վերածել. Տիգրան Աբրահամյան

15.07.2024 12:05