Հորդորակ հայերեն ընդունելի համարժեքներ ունեցող օտար բառերից խուսափելու մասին (17-րդ թողարկում)

03.08.2020 17:47
10550

Ուրախալի է, որ պաշտոնյաների, լրագրողների ու նույնիսկ համացանցի լեզուն աստիճանաբար մաքրվում է վաղուց արմատացած օտար բառերից, որոնց տեղը հայերեն տարբերակներն են զբաղեցնում։ Մյուս կողմից էլ տարբեր պատճառներով օտար ուրիշ բառեր են հայտնվում հայերեն խոսքում՝ սահմանափակելով հայերեն բառերի «տարածքը»։ Օտար շատ բառեր էլ տակավին չեն նահանջում։

Ահա օտար բառերի հերթական ցանկը, որում զետեղված են մեր բառապաշարում շարունակ կիրառվող բառեր։ Առաջարկում ենք այսուհետև դրանք փոխարինել հայերեն ճիշտ և բարեհունչ տարբերակներով։

  1. անտիսեպտիկ – հականեխիչ
  2. ատաշե – կցորդ
  3. գամակ – ցանցաճոճ
  4. էպոխա – դարաշրջան
  5. էքսպրոպրիացիա – ունեզրկում, բռնագրավում, սեփականազրկում
  6. իդեոլոգիա – գաղափարախոսություն, գաղափարաբանություն
  7. ինստանցիա – ատյան
  8. ինտերնացիոնալ – միջազգային
  9. ինֆեկցիա – վարակ
  10. լեքսիկա – բառապաշար, բառամթերք
  11. հալյուցինացիա – զգայախաբություն, զգայապատրանք, պատրանք
  12. մաստեր կլաս – վարպետության դաս
  13. մարգինալ – լուսանցքային, երկրորդական, անկարևոր, ոչ էական
  14. միմիկա – դիմախաղ
  15. յախտա – 1. զբոսանավ, 2. մարզանավ, 3. առագաստանավակ
  16. նաիվ – 1. պարզ, պարզունակ, 2. միամիտ, դյուրահավատ, հիմարավուն
  17. շկալա – սանդղակ
  18. պրեվենտիվ – կանխարգելիչ, կանխիչ, նախապաշտպանական, նախազգուշական
  19. պրիվատիզացիա – մասնավորեցում, սեփականաշնորհում
  20. պրիվիլեգիա – արտոնություն, առավելություն, առանձնաշնորհ
  21. ռեալիզացիա – 1. իրականացում, իրագործում, 2. իրացում
  22. ռեֆորմ – բարեփոխում, բարեփոխություն, բարենորոգություն
  23. սելեկցիա – 1. ընտրություն, ընտրանք, ընտրում, ընտրանի, 2. ընտրասերում
  24. ստերեոտիպ – 1. կարծրատիպ, կարծրույթ 2. նախատիպ, կաղապար
  25. ստրուկտուրալ – կառուցվածքային
  26. տեռորիստ – ահաբեկիչ
  27. տրավմա – վնասվածք, ցնցում, ջղացնցում
  28. փարթի – խնջույք, երեկույթ
  29. օդիոզ – նողկալի, զարհուրելի, գարշելի, խորշելի, զզվելի, ատելի, տհաճ
  30. օրիենտիր – կողմնորոշիչ

 

Լեզվի կոմիտե 

Մեր բոլոր կարողություններն ի սպաս դնենք Արցախի հայության իրավունքների պաշտպանությանը

03.11.2024 00:35

Իրանի ազգային անվտանգության խորհուրդը որոշել է պատասխանել Իսրայելին

02.11.2024 22:20

Կաղնուտի հիմնախնդիրները՝ պատգամավորի ուշադրության կենտրոնում

02.11.2024 20:16

Նոյեմբերի 3-ին տեղի կունենա եպիսկոպոսական ձեռնադրություն և օծում

02.11.2024 17:35

ՃՏՊ Սիսիան-Աղիտու ավտոճանապարհին․ կան տուժածներ

02.11.2024 15:19

Իրանը լուրջ հարված կհասցնի Իսրայելին և ԱՄՆ-ին. Իրանի հոգևոր առաջնորդ

02.11.2024 14:46

Դեկտեմբերի 1-ից կգործի Վաղատուրի նախակրթարանը

02.11.2024 12:57

Ծանրորդ Միլենա Խաչատրյանը դարձավ Եվրոպայի մինչև 23 տարեկանների փոխչեմպիոն

01.11.2024 22:26

Այն, ինչ անում է Ադրբեջանը Ստեփանակերտում, մշակութային զտում է. Ստեփանակերտի քաղաքապետը ահազանգում է

01.11.2024 22:23

Մեզ արժանապատիվ խաղաղություն է պետք

01.11.2024 22:06

1967 թվականի այս օրը Արցախում տեղադրվեց «Մե՛նք ենք մեր լեռները» հուշարձանը

01.11.2024 21:39

Մեզ սպասվում է համեմատաբար սառը և բավարար տեղումներով նոյեմբեր. Սուրենյան

01.11.2024 19:57