Հորդորակ հայերեն ընդունելի համարժեքներ ունեցող օտար բառերից խուսափելու մասին

18.05.2022 15:34
844

ՀՈՐԴՈՐԱԿ

ՀԱՅԵՐԵՆ ԸՆԴՈՒՆԵԼԻ ՀԱՄԱՐԺԵՔՆԵՐ ՈՒՆԵՑՈՂ ՕՏԱՐ ԲԱՌԵՐԻՑ ԽՈՒՍԱՓԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

(30-րդ թողարկում)

Ինչո՞ւ են հայախոսները գործածում օտար բառեր։ Պատճառները տարբեր են օտար լեզուների ազդեցություն, օտարամոլություն, «նորաձև» երևալու ցանկություն, բառարանները չբացելու, սեփական խոսքը չվերահսկելու հետևանք։

Բնական է օտար բառերի մուտքը լեզու, սակայն ընդունելի չէ դրանց ամրակայումը այն դեպքում, երբ կան և գործածելի են դրանց հայերեն համարժեքները։

Օտարաբանությունների «հաստատվելը» լեզվում կանխելու համար շարունակում ենք հրապարակել օտար բառերի հայերեն համարժեքների նոր ցանկ, արդեն 30-րդը։ Եվ ինչպես միշտ, կոչ ենք անում գործածել հայերեն համարժեքները։

Ի դեպ, նախկինում հրապարակված բոլոր բառերը կարող եք տեսնել Լեզվի կոմիտեի կայքի (լեզվիկոմիտեհայ) «Օտար բառեր» բաժնում։

ասոցիատիվ – զուգորդական

դեմիլիտարիզացիա – ապառազմականացում

դեմոնստրացիա – 1. ցույց, 2 ցուցադրում, ցուցադրություն 

դեմորալիզացիա – բարոյալքում, անբարոյացում

էկիպաժ – անձնակազմ

էվակուատոր – ավտոքարշակ

էքստրաօրդինար – 1. արտասովոր, արտակարգ, անսովոր, 2 տարօրինակ

թաքս – հարկ, տուրք

թեոկրատիա – կրոնապետություն (աստվածապետություն)

լուք – տեսք, արտաքին, դեմք

կինոլոգ – շնաբան

հիմն – օրհներգ

մազոլ – կոշտուկ

մոնարխիա – միապետություն

սպոնսոր – հովանավոր

վերդիկտ – դատավճիռ, վճիռ

վիդեո – տեսագրություն, տեսանյութ

վիդեոքոլ – տեսազանգ

վյու – 1 տեսարան, 2 դիտում

տավտոլոգիա – 1. կրկնաբանություն, 2. նույնաբանություն

տեմպերամենտ – 1 խառնվածք, բնավորություն, 2 ավյուն

տոմոգրաֆիա – շերտագրություն

տորշեր – ձողաջահ, հատակաջահ

տրագեդիա – ողբերգություն

տրիբունալ – դատարան

տրիումֆ – 1. հաղթանակ, հաղթություն,  2. հաղթահանդես, հաղթատոն

քոլ – հեռախոսազանգ

քոնթենթ / կոնտենտ – 1 բովանդակություն, 2պարունակություն

ֆիկցիա – հորինվածք (մտացածին բան)

ֆլեքսիբլ – ճկուն, հարմարվող

 

                                                                                                                      ԼԵԶՎԻ ԿՈՄԻՏԵ

Վրաստանի տուրիստական կազմակերպությունն իր էջից հեռացրել է Լոռու մարզին վերաբերող աղմկահարուց գրառումը, որով կիսվել էր Զուրաբիշվիլին

05.11.2024 00:30

Հայ դատի Ամերիկայի հանձնախմբի դիրքորոշումը՝ ԱՄՆ նախագահական ընտրություններին ընդառաջ

04.11.2024 21:36

Վրաստանի նախագահի հերթական խառնակչությունը՝ հեռանալուց առաջ․ Վահե Սարգսյան

04.11.2024 20:34

Զուրաբիշվիլին մի շարք հայկական հուշարձաններ ներկայացրել է իբր թե «պատմական Վրաստանի» մաս

04.11.2024 20:06

Իրանի նախագահ Մասուդ Փեզեշքիանը կմասնակցի COP29-ին

04.11.2024 19:44

«Ճանապարհային դեպարտամենտ» հիմնադրամը վարորդներին հորդորում է երթևեկել ձմեռային անվադողերով

04.11.2024 15:39

ԿԽՄԿ աշխատակիցները հերթական անգամ տեսակցել են Բաքվում պահվող հայ գերիներին

04.11.2024 15:30

Վաղը Մոսկվայում Հայաստանի դեսպանն իր հավատարմագրերը կհանձնի Պուտինին

04.11.2024 14:51

Սահմանադուռ և սահմանապահ Ագարակ քաղաքը 75 տարեկան է

04.11.2024 13:17

Գորիսում առաջին անգամ անցկացվեց պատանիների բռնցքամարտի միջազգային մրցաշար

04.11.2024 12:20

Ռոբերտ Ղուկասյանը մասնակցել է մարզում առաջին անգամ կազմակերպված «Սյունյաց թևեր» սպորտային-տեղեկատվական փառատոնին

03.11.2024 22:46

Սիսիանի «Զանգեր» կոչվող հատվածում ձյուն է տեղում. տեսանյութ

03.11.2024 21:43