Հորդորակ հայերեն ընդունելի համարժեքներ ունեցող օտար բառերից խուսափելու մասին

18.05.2022 15:34
870

ՀՈՐԴՈՐԱԿ

ՀԱՅԵՐԵՆ ԸՆԴՈՒՆԵԼԻ ՀԱՄԱՐԺԵՔՆԵՐ ՈՒՆԵՑՈՂ ՕՏԱՐ ԲԱՌԵՐԻՑ ԽՈՒՍԱՓԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

(30-րդ թողարկում)

Ինչո՞ւ են հայախոսները գործածում օտար բառեր։ Պատճառները տարբեր են օտար լեզուների ազդեցություն, օտարամոլություն, «նորաձև» երևալու ցանկություն, բառարանները չբացելու, սեփական խոսքը չվերահսկելու հետևանք։

Բնական է օտար բառերի մուտքը լեզու, սակայն ընդունելի չէ դրանց ամրակայումը այն դեպքում, երբ կան և գործածելի են դրանց հայերեն համարժեքները։

Օտարաբանությունների «հաստատվելը» լեզվում կանխելու համար շարունակում ենք հրապարակել օտար բառերի հայերեն համարժեքների նոր ցանկ, արդեն 30-րդը։ Եվ ինչպես միշտ, կոչ ենք անում գործածել հայերեն համարժեքները։

Ի դեպ, նախկինում հրապարակված բոլոր բառերը կարող եք տեսնել Լեզվի կոմիտեի կայքի (լեզվիկոմիտեհայ) «Օտար բառեր» բաժնում։

ասոցիատիվ – զուգորդական

դեմիլիտարիզացիա – ապառազմականացում

դեմոնստրացիա – 1. ցույց, 2 ցուցադրում, ցուցադրություն 

դեմորալիզացիա – բարոյալքում, անբարոյացում

էկիպաժ – անձնակազմ

էվակուատոր – ավտոքարշակ

էքստրաօրդինար – 1. արտասովոր, արտակարգ, անսովոր, 2 տարօրինակ

թաքս – հարկ, տուրք

թեոկրատիա – կրոնապետություն (աստվածապետություն)

լուք – տեսք, արտաքին, դեմք

կինոլոգ – շնաբան

հիմն – օրհներգ

մազոլ – կոշտուկ

մոնարխիա – միապետություն

սպոնսոր – հովանավոր

վերդիկտ – դատավճիռ, վճիռ

վիդեո – տեսագրություն, տեսանյութ

վիդեոքոլ – տեսազանգ

վյու – 1 տեսարան, 2 դիտում

տավտոլոգիա – 1. կրկնաբանություն, 2. նույնաբանություն

տեմպերամենտ – 1 խառնվածք, բնավորություն, 2 ավյուն

տոմոգրաֆիա – շերտագրություն

տորշեր – ձողաջահ, հատակաջահ

տրագեդիա – ողբերգություն

տրիբունալ – դատարան

տրիումֆ – 1. հաղթանակ, հաղթություն,  2. հաղթահանդես, հաղթատոն

քոլ – հեռախոսազանգ

քոնթենթ / կոնտենտ – 1 բովանդակություն, 2պարունակություն

ֆիկցիա – հորինվածք (մտացածին բան)

ֆլեքսիբլ – ճկուն, հարմարվող

 

                                                                                                                      ԼԵԶՎԻ ԿՈՄԻՏԵ

Նման զենք աշխարհում ոչ ոք դեռ չունի ․ Պուտինը՝ «Օրեշնիկի» մասին

22.11.2024 23:48

Մանդատները դնելու խնդրանքով դիմել եմ Զեյնալյանին և Աղազարյանին․ Փաշինյան

22.11.2024 23:25

Պատրաստվում եմ Արթուր Պողոսյանի թեկնածությունը առաջադրել ՔԿ նախագահի պաշտոնում. Փաշինյան

22.11.2024 23:09

ՀՀ վարչապետի հարցազրույցը Հանրային հեռուստաընկերությանը

22.11.2024 23:00

Մեր օրենսդրությամբ Կառավարությունը միայն որոշակի հարցեր կարող է դնել հանրաքվեի. վարչապետի հարցազրույցը Հանրային ՀԸ-ին՝ 22:10-ին

22.11.2024 20:34

ՃՏՊ Սիսիան-Կապան ավտոճանապարհին․ կա զոհ

22.11.2024 19:59

Սպասվում են ձյուն, բուք, եղանակը կնվազի 10 աստիճանով. Գագիկ Սուրենյանը մանրամասնում է (տեսանյութ)

22.11.2024 19:31

Մոսկվայի կողմից նոր սպառազինության կիրառման ֆոնին Կիևը դաշնակիցների աջակցությունն է ակնկալում

22.11.2024 19:05

Ադրբեջանին վերադարձված գյուղերում Բաքուն մտադիր է նոր սահմանային ուղեկալներ կառուցել

22.11.2024 16:18

Բաքուն ՀՀ-ի հետ սահմանազատված գյուղերում հսկման տեսախցիկներ է տեղադրել

22.11.2024 15:41

Իրանն, ի պատասխան ԱԷՄԳ-ի որոշման, քայլեր կձեռնարկի`«բարձրացնելու հարստացված ուրանի արտադրությունը»

22.11.2024 14:23

Բաքվին չի հաջողվում COP29-ի մասնակիցներին ընդհանուր հայտարարի բերել համաձայնագրի շուրջ

22.11.2024 14:03