Ցուցահանդես եւ քննարկում Կապանի երկրագիտական թանգարանում

27.03.2018 17:52
1257

«Կոնրադ Ադենաուեր» հիմնադրամը եւ ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի հնագիտության եւ ազգագրության ինստիտուտը Կապանի երկրագիտական թանգարանում նախաձեռնել եւ կազմակերպել էին ցուցահանդես՝ «Կոմունիզմն իր դարաշրջանում» խորագրով, որն ընդգրկում էր լուսանկարներ, ցուցապաստառներ, վավերագրեր, փաստաթղթեր: Հինգ վահանակ նվիրված էր Խորհրդային Հայաստանի քաղաքական պատմությանը, ահավասիկ՝ ««Խորհրդայնացում. «Հայաստանը բոլշեւիկյան մուրճի եւ թուրքական սալի միջեւ», «Արդիականացմանը գինը՝ բռնաճնշումները Հայաստանում», «Ձնհալ», որն է ազգային զարթոնք»: Նաեւ նյութեր կան, որոնք վերաբերում են Հայաստանի տնտեսական հաջողություններին եւ քայքայված տնտեսության վերականգնմանը եւ այլն:

Ցուցահանդեսի բացմանը, որ տեղի է ունեցել մարտի 26-ին,  մասնակցում էին տարբեր տարիքի եւ զբաղմունքի մարդիկ, ովքեր ցուցադրանքին ծանոթանալուց հետո բարձրացան թանգարանի երկրորդ հարկ, որտեղ հնչեցին ցուցահանդեսի թեմային առնչվող զեկուցումներ: 

Կապանի երկրագիտական թանգարանի տնօրեն Գրիշա Սմբատյանի զեկուցումը վերաբերում էր Սյունիքում քաղաքական բռնություններին, հատկապես Կապանի տարածաշրջանին: Ըստ բանախոսի՝ բոլշեւիկյան կարմիր տեռորը Զանգեզուրում սկսվեց 1920 թվականին՝ հուլիսի վերջին եւ օգոստոսի սկզբին, երբ 11-րդ Կարմիր բանակը մտավ Գորիս եւ սկսվեցին արյունոտ բռնությունները. առաջին զոհերից եղան պառլամենտի պատգամավորներ Արշակ Շիրինյանը (Գորիսի Շինուհայր գյուղից) եւ Վահան Խորենին (Բռնակոթ): Թվերի եւ փաստերի լեզվով պատմաբանը ներկայացրեց բռնաճնշումների հետեւանքով խեղված մարդկանց ճակատագրերը, նաեւ այն, թե քանի փուլ են ունեցել քաղաքական հալածանքները, դրանց քանի հոգի են զոհ գնացել, մի խոսքով՝ Սյունիքում քաղաքական բռնությունների առանձնահատկություններին:

«Կոնրադ Ադենաուեր» հիմնադրամի Հարավային Կովկասի տարածաշրջանային ծրագրերի ղեկավար Թոմաս Շրապելի դասախոսության խորագիրն էր «Մարդկությունը սպասում է այլընտրանքի. Հոկտեմբերյան հեղափոխության վարկածներն ու իրականությունը»: Նրա դասախոսության մեջ առավել ուշագրավ էր այն մեկնաբանությունը, թե ինչ դեր կարող էր խաղալ դիպվածը ժողովրդի ճակատագրում: Բանախոսը մանրամասնեց նաեւ այն գաղափարը, թե 1917թ. հոկտեմբերին կատարվածը հեղափոխությո՞ւն էր, թե՞ հեղաշրջում:

ՀՀ ԳԱԱ ինստիտուտի կիրառական ազգագրության խմբի ղեկավար, պատմական գիտությունների թեկնածու Հրանուշ Խառատյանը ներկայացրեց «Հայաստանի խորհրդայնացման առանձնահատկությունները եւ ԽՍՀՄ կազմավորումը» խորագրով զեկուցումը: Պատմաբանը մասնավորապես նշեց, որ Հայաստանում հեղափոխություն չի եղել, Հայաստանում նոյեմբերի 25-ին ծրագրավորվել եւ դեկտեմբերի 2-ին իրականացվել է կոշտ, բռնի հեղաշրջում: Ուշագրավ էր Հ.Խառատյանի այն վերլուծությունը, որ ԽՍՀՄ կազմավորում երեւույթ չի եղել, ինչպես դա գրվում էր դասագրքերում եւ նշվում կոնկրետ տարեթիվ եւ օր՝ 1922 թվականի դեկտեմբերի 30: Դա խորհրդային պրոպագանդայի հնարածն է:

Զեկուցումներից հետո ունկնդիրներն իրենց հարցերն ուղղեցին բանախոսներին: Վերջում քննարկումը վարող, հնագիտության եւ ազգագրության ինստիտուտի առաջատար գիտաշխատող, պատմական գիտությունների թեկնածու Գայանե Շագոյանը հայտնեց, որ ցուցահանդեսը նախ՝ կազմակերպվել է Երեւանում, այնուհետեւ՝ ընտրվել հանրապետության մարզերից հյուսիսայինը՝ Շիրակը եւ հարավայինը՝ Սյունիքը: 

Ցուցահանդեսին ներկայացված ցուցանմուշները մնալու են Կապանի երկրագիտական թանգարանում՝ որպես նվեր: Նշվեց, որ թանգարանի տնօրենը դեռեւս խորհրդային տարիներին հավաքել է այն ամենը բռնաճնշումների մասին, որ եղել են ոչ թե արխիվներում, այլ մարդկանց հիշողություններում:

ՎԱՀՐԱՄ ՕՐԲԵԼՅԱՆ

Իրանի ազգային անվտանգության խորհուրդը որոշել է պատասխանել Իսրայելին

02.11.2024 22:20

Կաղնուտի հիմնախնդիրները՝ պատգամավորի ուշադրության կենտրոնում

02.11.2024 20:16

Նոյեմբերի 3-ին տեղի կունենա եպիսկոպոսական ձեռնադրություն և օծում

02.11.2024 17:35

ՃՏՊ Սիսիան-Աղիտու ավտոճանապարհին․ կան տուժածներ

02.11.2024 15:19

Իրանը լուրջ հարված կհասցնի Իսրայելին և ԱՄՆ-ին. Իրանի հոգևոր առաջնորդ

02.11.2024 14:46

Դեկտեմբերի 1-ից կգործի Վաղատուրի նախակրթարանը

02.11.2024 12:57

Ծանրորդ Միլենա Խաչատրյանը դարձավ Եվրոպայի մինչև 23 տարեկանների փոխչեմպիոն

01.11.2024 22:26

Այն, ինչ անում է Ադրբեջանը Ստեփանակերտում, մշակութային զտում է. Ստեփանակերտի քաղաքապետը ահազանգում է

01.11.2024 22:23

Մեզ արժանապատիվ խաղաղություն է պետք

01.11.2024 22:06

1967 թվականի այս օրը Արցախում տեղադրվեց «Մե՛նք ենք մեր լեռները» հուշարձանը

01.11.2024 21:39

Մեզ սպասվում է համեմատաբար սառը և բավարար տեղումներով նոյեմբեր. Սուրենյան

01.11.2024 19:57

Դոլարն էժանացել է. ինչ փոփոխություններ է արձանագրել տարադրամի շուկան նոյեմբերի 1-ին

01.11.2024 19:50