ՀՀ-ի և Ադրբեջանի միջև ռազմական հակամարտության վերսկսումը քիչ հավանական է, սակայն լիակատար խաղաղության համար խոչընդոտները պահպանվում են․ Fitch Ratings

20.08.2025 10:35
315

Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության շրջանակային համաձայնագիրը դրական քայլ է դեպի համապարփակ համաձայնագիր և նվազեցնում է ռազմական գործողությունների վերսկսման ռիսկը, չնայած խոչընդոտները մնում են․ այս մասին նշվել է Fitch Ratings-ի կանխատեսման մեջ:

Ինչպես նշվել է, խաղաղության համաձայնագրի հասնելը, հավանաբար, անմիջապես չի ազդի որևէ երկրի վարկանիշների վրա, բայց կարող է նպաստել միջնաժամկետ վարկային դրական միտումներին, մասնավորապես՝ ընդլայնված առևտրի միջոցով, որը կարող է խթանել աճը, չնայած դա դժվար է քանակապես գնահատել։

ԱՄՆ միջնորդությամբ կնքված և Վաշինգտոնում օգոստոսի 8-ին ստորագրված համատեղ հռչակագիրը երկու երկրներին պարտավորեցնում է ընդունել խորհրդային դարաշրջանի սահմանները, հրաժարվել զինված ուժի կիրառումից և նախատեսում է «անարգել կապ» Ադրբեջանի և նրա Նախիջևանի էքսկլավի միջև՝ Հայաստանի տարածքով: Երրորդ կողմի դիտորդների մասնակցության դադարեցումը կբավարարի Ադրբեջանի վաղեմի պահանջը։

«Հռչակագիրը համապատասխանում է մեր այն սպասումներին, որ ռազմական հակամարտության վերսկսումը քիչ հավանական է, սակայն այն նախնական շրջանակ է՝ առանց տարանցիկ միջանցքի կառուցման կամ պարտավորեցնող պայմանագիր կնքելու համաձայնեցված ժամանակացույցի։ Տնտեսական աճի, կառավարության եկամուտների և առևտրի նյութական օգուտները տեսնելու համար կպահանջվի առնվազն մի քանի տարի։

Fitch-ը հասկանում է, որ Հայաստանը, հավանաբար, չի զիջի ինքնիշխանությունը միջանցքի նկատմամբ, որը հայտնի է « Թրամփի երթուղի՝ միջազգային խաղաղության և բարգավաճման համար» (TRIPP) անունով։ Այն կկառուցվի և, հավանաբար, կշահագործվի ամերիկյան ընկերությունների կողմից», -գրել է կենտրոնը։

Ընդգծվել, որ ադրբեջանական ևս մեկ պահանջ՝ Հայաստանի Սահմանադրության մեջ փոփոխություններ կատարելու հանրաքվեն, քաղաքականապես դժվար է և անհավանական մինչև 2026 թվականի կեսերի խորհրդարանական ընտրությունները։

Աշխարհաքաղաքական ռիսկերի կայուն կրճատումը կարող է խթանել Հայաստանի աճը և նվազեցնել արտարժույթի անկայունությունը և հարկաբյուջետային ռիսկերը՝ միջնաժամկետ հեռանկարում՝ պաշտպանական ծախսերի կրճատման միջոցով։ Ադրբեջանի համար լարվածության նվազումը կարող է խթանել ներքին բարեփոխումների վրա ավելի մեծ կենտրոնացումը, ինչպիսիք են տնտեսական դիվերսիֆիկացիան և կառավարման ամրապնդումը, չնայած որ թափը սահմանափակ է թվում։

Հայաստանի համար աշխարհաքաղաքական ռիսկերի կայուն կրճատումը և Թուրքիայի հետ հարաբերությունների կարգավորումը կախված են խաղաղության վերջնական պայմաններից և գործարքի իրականացումից։ Հայաստանի կայուն բարելավումը, հավանաբար, ժամանակ կպահանջի։

Ցամաքով շրջափակված Հայաստանի առևտրի մեծ մասն անցնում է Վրաստանով, ուստի՝ եվրոպական շուկաներ տանող ավելի արագ այլընտրանքային ուղիները, մասնավորապես՝ Թուրքիայի միջոցով, կաջակցեն Հայաստանի միջնաժամկետ տնտեսական աճի հեռանկարներին։ Fitch-ը չի ներառում այս գործոններն իր ներկայիս մակրոտնտեսական կանխատեսումներում՝ հաշվի առնելով բարձր անորոշությունը և խաղաղության գործընթացի շրջանակներում բանակցվող խոչընդոտները։

Երեք տասնամյակ տևած հակամարտությանը վերջ դնելու համար երկարատև խաղաղությունը կարող է նաև նվազեցնել Հայաստանի փոխարժեքի և հարկաբյուջետային ռիսկերը։ Վերջին տարիներին դրամն արժեզրկվել է լարվածության աճի ժամանակ։ Երկարձգվելու պարագայում՝ նման արժեզրկումը կարող է բացասական ազդեցություն ունենալ Հայաստանի հիմնական վարկային չափանիշների վրա, այդ թվում՝ պետական պարտքի ՝ հաշվի առնելով արտարժույթով պարտքի մեծ մասը։

Խաղաղության համաձայնագրից Ադրբեջանի վարկանիշի աճի հավանականությունն ավելի ցածր է։
 

ԱՅԴ ԶԱՐՄԱՆԱԼԻ ՉԵՌՆՈԳՈՐԻԱ –ՄՈՆՏԵՆԵԳՐՈՆ

05.12.2025 17:22

Հարցազրույց Կարեն Լազարյանի հետ

05.12.2025 16:43

Արցախի ՄԻՊ-ն ակնկալում է, որ տեղահանվածների համար նախատեսված սոցիալական ծրագրերը դեկտեմբերին չեն ընդհատվի

05.12.2025 16:30

Փաշինյանը ներկայացուցիչ է գործուղել Լոնդոն՝ «TRIPP» նախագծի պայմանագրի մշակման համար

05.12.2025 16:00

Հայ պատմաբանը դարձել է «Մեծ hաղթանակի արձագանքը ԱՊՀ տարածքում» մրցանակի դափնեկիր

05.12.2025 15:57

42-ամյա կնոջը սպшնողին գտել են․ սպшնելուց հետո կնոջ զարդերը գողացել են և դրանք գրավադրել․ մանրամասներ

05.12.2025 15:54

Հայաստանում շրջանառվում են ռինովիրուսի, բոկավիրուսի, ադենովիրուսների, պարագրիպի հարուցիչները, կորոնավիրուսային հիվանդության հարուցիչներ, նաև գրիպի A տեսակի վիրուս. ԱՆ

05.12.2025 15:53

Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինը պահանջում է անհապաղ դադարեցնել Տ․ Արշակ արքեպիսկոպոս Խաչատրյանի և ազատազրկված մնացյալ եկեղեցականների ապօրինի հետապնդումները. հայտարարություն

05.12.2025 15:51

Հայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանը հայտարարել է հոգաբարձուների խորհրդի կազմի համալրման մասին

05.12.2025 15:35

ՌԴ–ն և Հնդկաստանը ԵԱՏՄ-ի հետ աշխատանքներ են տանում Նյու Դելիի ԱԱԳ–ի ստեղծման ուղղությամբ

05.12.2025 15:20

«Ալիևը չի թաքցնում Հայաստան պետությունը ոչնչացնելու ծրագիրը»․ Ոսկան Սարգսյան

05.12.2025 14:39

ԿՐԿԻՆ ՍՊԱՌՆՈՒՄ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻՆ՝ «ՊԱՐՏԱՎՈՐ ԵՔ ԱՊԱՀՈՎԵԼ ԱԴՐԲԵՋԱՆՑԻՆԵՐԻ ՎԵՐԱԴԱՐՁԸ»

05.12.2025 12:38