Այս ստեղծագերծությունն ուղարկվել է հայտարարված մրցույթի, սակայն այդ մրցույթը չի ամփոփվել և արդյունքների մասին էլ (արդեն լրանում է հինգերորդ տարին) ոչ մի լուր չկա։ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​

ՕՐՀՆԵՐԳ

​ ​ (Արամ​ Խաչատրյանի​ հեղինակած​ ՀԽՍՀ-ի​ օրհներգի

​ ​ ​ ​ ​ ​​ երաժտության​ համար​ գրված​ նոր​ տեքստ)

​

Դու՝​ մեր​ չքնաղ,​ արևաբույր​ հայրենիք,

Դու՝​ ավետյաց​ չնաշխարհիկ​ մեր​ ոստան,

Մեր​ ինքնության​ դու​ սո՜ւրբ​ օրրան​ անառիկ,

Մեր​ հոգեթով​ դրախտն​ ես​ դու,​ Հայաստա´ն...

 

Վսեմաշուք​ ծփանքը​ քո​ դրոշի

Բազո՜ւմ​ դարեր​ սրտերում​ ենք​ մեր​ կրել,

Հազարամյա​ մեր​ ոգեղեն​ իղձերի

Նվիրական​ երազներով​ փայփայել...

 

Թող​ միշտ​ ցոլա​ քո​ դրոշը​ եռագույն,

Որ​ նշխա՛րն​ է​ հայոց​ բազկի​ զորության,

Դու​ մեզ​ համար՝​ հավերժական​ սրբություն,

Դարե՜ր​ անպարտ​ մեր​ պանծալի​ Հայաստա´ն...

​Եթե ներկայացված ստեղծագործությունը երբևէ Հայաստանի օրհներգ դառնալու պատվին արժանանա, ապա վերջին քառատողը կարելի է օգտագործել որպես կրկներգ` և առաջին ու երկրորդ տներից հետո հնչեցնել կրկներգի «կարգավիճակով»։

Հայտնություն​ արած​ չեմ​ լինի,​ եթե​ ասեմ,​ որ​ գործող​ պետական​ օրհներգի​ տեքստը,​ մեր​ գրական​ լեզվի​ կայացման​ առաջին​ փուլի​ խրթին​ հայերենով​ շարադրված,​ հայ​ ժողովրդին՝​ իր​ պետականությամբ​ ոգեշնչելու​ ընդամենը​ տարտամ​ ճիգեր​ պարունակող,​ մի​ ժամանակավրեպ​ եղերերգ​ է,​ որին​ տասնամյակներ​ ի​ վեր​ մեր​ ժողովուրդը​ «հարկադրված»​ պետական​ օրհներգ​ է​ անվանում:​ Միայն​ մեր​ պետության​ ու​ պետականության​ հանդեպ​ ունեցած​ ակնածանքն​ է​ պատճառը,​ որ​ ավելի​ խիստ​ որակումներից​ ինձ​ զերծ​ եմ​ պահում:​ 

Շարունակելով միտքս` պիտի խոստովանեմ, որ Մեծ​ Եղեռնի​ հարյուրերորդ​ տարելիցին,​ թերթերից​ մեկում​ հանդիպելով​ մեր​ պետական​ գործող օրհներգի​ բնագրին​ ու​ վերստին​ զայրացնող​ զգացողություններով​ պարուրվելով՝​ օրհներգի​ նոր​ տեքստ​ գրելու​ խնդիր​ դրեցի​ իմ​ առջև:​

Ընդհանրապես օրհներգի տեքստ գրելը համարել և համարում եմ բացառիկ և բավականաչափ հանդուգն հանձնառություն, որովհետև նման պատասխանատվություն ստանձնելով՝ պիտի կարողանաս տարատեսակ խառնվածքներ ու նախասիրություններ ունեցող միլիոնավոր մարդկանց հարազատացնող, նրանց հոգիներում նվիրական զգացմունքներ արթնացնող խոսք հնչեցնել...

​ ​Ներկայացված ստեղծագործությունն, ըստ իս, թույլ է տալիս պնդել, որ ինձ հաջողվել է տողերի որոշակի սահմանափակ ծավալ ենթադրող, օրհներգին բնորոշ սեղմության մեջ՝ ընդգրկուն և ավարտուն ասելիքով բանաստեղծական խոսք շարադրել:

Ինձ​ թվում​ է՝​ այս​ հակիրճ​ բանաստեղծական​ խոսքում​ ապրված​ և​ ամփոփ​ կերպով​ ներկայացված​ են​ մեր​ ազգային​ դարավոր​ լինելիությունն​ ամրագրող​ այն​ հիմնական​ գաղափարական​ ուղերձները,​ որոնք,​ ըստ​ իս,​ պիտի​ որ​ հայ​ ժողովրդի​ պետական​ օրհներգի​ բնագրում​ ներկայացված​ լինեն:

​Հայաստանի​ պետական​ օրհներգում,​ իմ​ կարծիքով,​ պիտի​ արձանագրված​ լինի​ աշխարհի​ ժողովուրդների​ երթին​ հազարամյակների​ խորքերից​ եկող​ մեր​ մշտառկա​ ներկայությունը.

​ ​ Դու՝​ մեր​ չքնաղ,​ արևաբույր​ հայրենիք,

​ ​ Դու՝​ ավետյաց​ չնաշխարհիկ​ մեր​ ոստան, ​ ​ ​ ​ ​

Մեր​ ժողովրդի​ օրհներգում,​ երևի​ թե,​ պիտի​ նաև​ ակնարկ​ լինի​ այն​ մասին,​ թե​ ինչպիսի​ սրբազան​ խորհրուրդ​ է​ իր​ մեջ​ կրում​ մեզ​ համար​ հայրենիք​ հասկացությունը.

​ ​ ​ ​Մեր​ ինքնության​ դու​ սո՜ւրբ​ օրրան​ անառիկ,

​ ​ ​ Մեր​ հոգեթով​ դրախտն​ ես​ դու,​ Հայաստա´ն...​

Հայոց​ օրհներգի​ մեջ,​ անտարակույս,​ նաև​ պիտի​ ներկայացված​ լինի​ այն​ իրողությունը,​ թե​ քանի՜-քանի​ սերունդների​ երազներով​ գուրգուրված​ դարերի​ ճանապարհ​ անցնելուց​ հետո​ է​ վերստին​ իրականություն​ դարձել​ անկախ​ պետականություն​ ունենալու​ մեր​ բաղձանքը.​

​ ​ ​ Վսեմաշուք​ ծփանքը​ քո​ դրոշի

​ ​ ​ Բազո՜ւմ​ դարեր​ սրտերում​ ենք​ մեր​ կրել,

​ ​ ​ Հազարամյա​ մեր​ ոգեղեն​ իղձերի

​ ​ ​ Նվիրական​ երազներով​ փայփայել...

Ու​ վերջապես՝​ օրհներգը,​ հայոց​ պետականությանն​ ուղղված​ բարեմաղթանք​ լինելուց​ զատ,​ պիտի​ կարողանա​ ներկայացնել​ մեր​ անկրկնելի​ ինքնությամբ​ ու​ պետականությամբ​ հիանալու​ ինքնաբավ​ հպարտության​ ոգեշունչ​ հրճվանքը​ նաև.

​ ​ ​ ​Թող​ միշտ​ ցոլա​ քո​ դրոշը​ եռագույն,

​ ​ ​ Որ​ նշխա՛րն​ է​ հայոց​ բազկի​ զորության,

​ ​ ​ Դու​ մեզ​ համար՝​ հավերժական​ սրբություն,

​ ​ ​ Դարե՜ր​ անպարտ​ մեր​ պանծալի​ Հայաստա´ն...

   Իմ​ կողմից​ առաջարկվող​ օրհներգի​ տարբերակում​ որոշակիորեն​ կարևորում​ եմ​ նաև​ այն​ իրողությունը,​ որ​ մեր​ ազգային​ ինքնության​ ու​ պետականության​ արժևորմանը​ միտված,​ ոգեղեն​ հուզականությամբ​ շարադրված​ վերոնշյալ​ ուղերձները​ նոր​ բնագրի​ մեջ​ հնչում​ են​ բոլորի​ համար​ պարզ​ ու​ ընկալելի​ հայերենով:

​Գուցե​ ոմանք​ վերջին տան մեջ​ հնչող​ «Դարե՜ր​ անպարտ,​ մեր​ հայրենի´ք,»​ հայտարարությունը​ փորձեն​ վիճարկել՝​ վկայակոչելով​ մեր​ հայրենիքի​ դարերով​ նվաճված​ լինելու​ հանգամանքը:​ Հնչած​ հայտարարության​ ճշմարտացիությունը​ նման​ փաստարկով​ կասկածի​ տակ​ առնելու​ ցանկություն​ ունեցող​ մարդկանց​ ընդամենը​ հետևյալը​ կասեմ.​ եթե​ պետականությունից​ զրկված​ մեր​ ժողովրդի​ բիբլիական,​ անպարտելի​ ոգին​ մեր​ տարաբախտ​ գոյության​ բազմադարյա​ անլուր​ ոգորումներում​ մեզ​ մշտապես​ ուղեկցած​ չլիներ,​ ապա​ մենք​ այսօր​ պետություն​ չէինք​ ունենա:​ Հենց​ այդ​ անպարտելի​ ոգուց​ է​ վերակերտվել​ այսօրվա​ Հայաստանի​ Հանրապետությունը...

​ Հարկ​ եմ​ համարում​ ևս​ մեկ​ իրողության​ անդրադառնալ:​ Սարմենի​ գրած​ Խորհրդային​ Հայաստանի​ օրհներգի​ տեքստը​ բաղկացած​ է​ չորս​ քառատողից,​ որոնցից​ մեկը​ հնչում​ է​ որպես​ կրկներգ:​ Ասել​ է​ թե՝​ երաժշտական​ կատարման​ ժամանակ​ օրհներգը​ վերածվում​ է​ վեց​ քառատողի,​ որի​ ներկայացման​ տևողությունը​ չորս​ րոպեի​ սահմանին​ է​ մոտենում:​ Օրհներգի​ դեպքում՝​ նման​ երկարաձգված​ երաժշտական​ կատարումը​ հոգնեցնող​ է,​ քանի​ որ​ օրհներգը​ հիմնականում​ ոտքի​ վրա​ կանգնած​ վիճակում​ են​ լսում,​ ոչ​ թե​ համերգասրահներում​ թիկնած:

​​​Ուզում եմ ասել՝ վերոնշյալ նկատառումներն ունենալով՝ չորրորդ քառատող գրելու նպատակ ի սկզբանե իմ առջև բացարձակապես չեմ դրել: Եվ, ի ուրախություն ինձ, ստեղծագործությունն արարելու ընթացքում ևս մեկ քառատող ավելացնելու պահանջվածություն չի առաջացել, որովհետև այդ տասներկու տողանոց ծավալի մեջ կարողացել եմ օրհներգին հատուկ սեղմությամբ ամբողջական և խորքային բանաստեղծական ասելիքով իմ խոսքն իր ավարտին հասցնել:

 

Տիգրան

Գրիգորյան