Հայաստանում բոլոր գրանցված աշխատողները մինչև 2025-ի մայիսի 1-ը պետք է եկամուտների հայտարարագիր լրացնեն՝ 2024 թվականին իրենց ստացած եկամուտների համար։ Ընդ որում՝ ինչպես «Հետք»-ի հետ զրույցում պարզաբանում է Ֆինանսների նախարարության եկամուտների քաղաքականության և վարչարարության մեթոդաբանության վարչության պետ Օրի Ալավերդյանը, օրենքի տեսանկյունից եկամուտ են համարվում ոչ միայն աշխատավարձը, այլև՝ բոլոր այն անձնական անկանխիկ փոխանցումները, որոնք քաղաքացին ստացել է մեկ այլ անձից։ Պետք է լրացնել անգամ, եթե այդ գումարները նվիրատվություն են կամ պարտքով են տրվել։
Ֆինանսների նախարարության ներկայացուցիչը շեշտում է՝ բոլոր անձնական փոխանցումների հանրագումարը տարին մեկ անգամ պետք է հաշվել ու լրացնել հայտարարագրի մեջ, սակայն դրանք չեն հարկվի։ Իսկ թե ինչպես հաշվել այդ գումարները, եթե դրանց մեջ ներառվում անգամ 1-2 հազար դրամը, չի հստակեցվում։
Օրի Ալավերդյանը խորհուրդ է տալիս բանկ գնալ, վերցնել քաղվածքներն ու հաշվել. ինքն այդպես է արել։
Այդուհանդերձ, Ֆինանսների նախարարությունն ու Պետական եկամուտների կոմիտեն քննարկում են անձնական փոխանցումների մասով որոշակի շեմ սահմանել, որից ցածր գումարները հայտարարագրելու կարիք չի լինի։ Որոշում առայժմ չկա։
Հայտարարագրման խութերն ու համակարգի վերաբերյալ մանրամասները՝ հարցազրույցում։
Չեն հարկվի նաև հողի և այլ գույքի վաճառքից ֆիզիկական անձից ստացվող եկամուտները, բայց դրանք ևս պետք է լրացնել։
Վարկերը, այդ թվում՝ հիփոթեքային, սպառողական, ավտոմեքենայի և այլն, ևս պետք է հայտարարագրել որպես եկամուտ, որը կրկին չի հարկվում։ Հայտարարագրվում է ոչ թե գույքը, այլ՝ վարկի գումարը։ Լրացնում է միայն գումարը ստացած քաղաքացին, իսկ համավարկառուն՝ ոչ։
«Մեր օրենսդրությունը վարկը եկամուտ է համարում, որքան էլ տարօրինակ չհնչի։ Բայց, բնականաբար, դա չի հարկվում»,- ասում է Օրի Ալավերդյանը։
Հարկվող եկամուտներ են, օրինակ, աշխատավարձը, վարձակալության հանձնած գույքից ստացվող վարձավճարները, փոխառությամբ տրված գումարներից ստացված եկամուտները։
Հայտարարագիր չլրացրած քաղաքացուն առաջին անգամ «սպառնում է» զգուշացնում, մեկ ամիս հետո չներկայացնելու դեպքում՝ 5 հազար դրամի տուգանք, որը կրկնապատկվում է և ավելի մեծանում, եթե քաղաքացին կրկին չի լրացնում։
Եկամուտների համընդհանուր հայտարարագրման համակարգի գաղափարի և նախագծի հեղինակը Ֆինանսների նախարարությունն է, սակայն վարչարարությունը իրականացնում է Պետական եկամուտների կոմիտեն: Հայտարարագիրը լրացվելու է ՊԵԿ պաշտոնական կայքում կամ առանձին հավելվածում։