Ծխելը գլոբալ խնդրի է վերածվում ` մասնագետները մտահոգված են

03.08.2018 15:54
787

Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) հաշվարկներով, 2025 թվականին, չնայած բոլոր ջանքերի, աշխարհում լինելու է ավելի քան մեկ միլիարդ ծխող։ Դա նշանակում է, որ մոլորակի յոթ բնակչից մեկը տասը տարի հետո դեռ լինելու է ծխող։ Նույն կազմակերպության տվյալներով ծխախոտը տարեկան 7 միլիոն մարդու մահվան պատճառ է, որոնցից 890 հազարը մահանում են պասիվ ծխելուց` երկրորդային ծխի ազդեցությունից։

Մասնագիտացած տարբեր կազմակերպությունների, այդ թվում ԱՀԿ–ի պնդմամբ տրադիցիոն ծխելը բազմաթիվ քրոնիկ հիվանդությունների, թոքերի քաղցկեղի, սրտանոթային հիվանդությունների առաջացման պատճառ կարող է հանդիսանալ։ Բանն այն է, որ ծխախոտի ծուխը ծայրահեղ բարդ միացություն է, որի մեջ մինչ օրս հայտնաբերվել է ավելի քան 6000 բաղադրիչ։ Այս միացության մոտ 100 բաղադրիչ կապված են ծխելու հետևանքով առաջացող հիվանդությունների հետ։ ԱՀԿ–ն որպես վնասակար կամ վնասակար լինելու պոտենցիալ ունեցող բաղադրիչ ընդունում է ծխախոտի ծխի 9, ԱՄՆ սննդամթերքի ու դեղորայքի վարչությունը` 18, Կանադայի Առողջապահության նախարարությունը` 44 բաղադրիչ։ Մինչդեռ որպես քաղցկեղածին ճանաչված են ծխախոտի ծխի 15 բաղադրիչ։

Այս փաստերը չեն կարող չմտահոգել, քանզի ծխելը վերածվում է գլոբալ խնդրի։ Ոլորտի առաջատար մասնագետներն ու ծխախոտային ընկերությունների ներկայացուցիչները նույնպես մտահոգված են, ու Global Forum on Nicotine 2018 –ի ժամանակ քննարկում էին նիկոտինի սպառման ավելի քիչ վնասակար տարբերակների անցման հնարավորությունները, որոնք պետք է կապված չլինեն ավանդական սիգարետի հետ։

Բնականաբար, ռիսկերի մինիմիզացման ամենաարդյունավետ միջոցը ծխելուց հրաժարվել է, սակայն քչերն են ընտրում այդ ճանապարհը։ Հետևաբար, անհրաժեշտ է հակախծախոտային միջոցառումներին զուգահեռ ներկայացնել այնպիսի լուծումներ, որոնք նիկոտինային սպառումը պակաս վնասակար կդարձնեն։ Առաջատար երկրներում արդեն իսկ գնացել են այդ ճանապարհով։ Օրինակ, Ճապոնիայում ու Մեծ Բրիտանիայում պետական մակարդակով ներկայացվել է Harm Reduction–ի (նվազեցված ռիսկայնության) գաղփարը։ Առաջինի դեպքում ծխողների 20% անցում է կատարել ավելի նվազ ռիսկայնությամբ տարբերակների, երկրորդի դեպքում էլ ավանդական ծխելու շեմը իջել է մինչև 15.5%:

Այս համատեքստում ողջունելի է, որ ծխախոտային արդյունաբերությունը նույնպես գիտակցում է այդ հրամայականը և անցում է կատարում ավանդական սիգարետ արտադրելուց այլընտրանքային լուծումների։ Ծխախոտային ոլորտում արդեն իսկ հայտվել են “Տեսլաներ”։ Ավելի հասկանալի լինելու համար հիշատակենք Հայաստանում ամենատարածված տարբերակը՝ IQOS-ը։ Արտադրողը պնդում է՝ թութունի տաքացման նոր տեխնոլոգիայի հիմքում լուրջ գիտություն կա։ Գոլորշու և ծխախոտի ծխի քիմիական բաղադրության համեմատական ուսումնասիրությունը փաստում է, որ IQOS-ի գոլորշու մեջ ԱՀԿ-ի կողմից վնասակար համարվող 9 բաղադրիչների առկայությունը նվազում է 95%-ով, FDA-ի կողմից սահմանված 18 բաղադրիչներինը՝ 90%-ով, HC-ի կողմից սահմանված 44-ինը՝ 95%-ով, իսկ Ֆիլիպ Մորրիսի կողմից վերցրած բոլոր 58-ինը միասին՝ 90%-ով։ Նշենք նաև, որ քաղցկեղածին համարվող տարրերի քանակությունը IQOS-ի գոլորշու մեջ ծխախոտի ծխի համեմատ նվազում է 95%-ով։

 

Կարևոր է հասնակալ նաև, որ այդ նյութերը իսպառ չեն վերանում, բայց դրանց քանակությունը մոտ 20 անգամ նվազում է։ Հետևաբար՝ IQOS-ը ոչ մի դեպքում չի կարելի դիտարկել որպես ծխախոտային արտադրանքը առողջության համար առանց որևէ վնասի օգտագործելու միջոց։ Ի դեպ, արտադրող ընկերությունը չի թաքցնում այդ փաստը, այլև հայտարարում է ծխելու վնասների մասին։

Մարդիկ ծխում են տարբեր պատճառներով, սոցիալական, հոգեբանական և նույնիսկ մոդայիկ երևալու համար։ Նիկոտինային քաղցի հագեցումը այդ պատճառներից մեկն է միայն։ Մասնագետները վստահ են, որ սիրելի սովորությունից հրաժարվելը շատ ավելի դժվար է, քան ավելի հետաքրքիր, բայց քիչ վնասակար տենդենցի հետևից գնալը։ Այսօր նման առաջարկ կա և մնում է միայն զարգացնել գիտակցությունն ու տրամադրել անաչառ, հիմնավորված տեղեկատվություն, որպեսզի ավանդական սիգարետը փոխարինվի նիկոտին մատակարարող նորարարական այլընտրանքներով ` նիկոտին պարունակող հեղուկ լուծույթով կամ թութունի տաքացման տեխնոլոգիաով աշխատող սարքերով ։

Այս հարցի շուրջ հետազոտությունները շարունակվում են։ Եվրոպացի, Ասիացի, ամերիկացի ու հայ մասնագետները բազմաթիվ վերլուծություններ ու հոդվածներ են ներկայացնում, սակայն, առանց հասարակության անմիջական մասնակցության այդ ամենն անիմաստ է։ Ճապոնացի պրոֆեսոր, AOI համալսարան–կլինիկայի փոխտնօրեն Հիրոյա Կումամարուն պնդում է, որ հենց ծխողը պետք է արժևորի իր առողջությունը ու ճիշտ ընտրություն կատարի, իսկ արտադրող ընկերություններն, բժշկական հաստատություններն ու պետությունը նպաստող միջավայր ստեղծեն։

1in.am

Հայաստանի և Ռուսաստանի հարաբերություններում ստեղծված իրավիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ Լավրով

28.03.2024 19:50

Բաքուն ռազմական է հռչակում Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը

28.03.2024 15:50

Մեր հայրենակից, արձակագիր Համլետ Մարտիրոսյանը դարձավ 70 տարեկան

28.03.2024 15:33

2024 թվականին խմելու ջրի սակագինը սպառողների համար չի թանկանա

28.03.2024 14:28

Կառավարությունն ապրիլի ընթացքում կներկայացնի ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածների համար բնակարանային ապահովման ծրագիրը

28.03.2024 12:12

Crocus City Hall-ի ահաբեկչության զոհերի թիվը հասավ 143-ի

28.03.2024 12:08

ՀՀ-ում բացի Հայաստանի կառավարությունից որևէ այլ կառավարություն չի կարող գոյություն ունենալ․ Փաշինյան

28.03.2024 12:05

Արցախի նախագահը Ֆրանսիային խնդրել է ճնշում գործադրել Ադրբեջանի վրա՝ գերիների ազատ արձակման պահանջով

28.03.2024 12:02

Հայաստանում աշխատանքի է տեղավորվել ԼՂ-ից տեղահանված շուրջ 12 հազար անձ

28.03.2024 11:59

Եկամուտների հայտարարագիր ներկայացնող քաղաքացիները պետք է իրականացնեն անձի նույնականացման գործընթաց․ ՊԵԿ

28.03.2024 11:57

ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարն ընդգծել է, որ Հայաստանը մնում է կազմակերպության դաշնակիցը

28.03.2024 11:52

Կառավարությունը ԼՂ-ց բռնի տեղահանվածներին 40+10 հազար դրամ աջակցության ծրագիրը երկարացրեց մինչև տարվա վերջ

28.03.2024 11:51