2021-ի աշնանը թուրք-ազերիները շրջափակեցին Մ-2 մայրուղու Գորիս-Կապան ճանապարհի՝ այսպես կոչված Էյվազլարի հատվածը:
Այդ ժամանակ էլ ծագեց Խոտ-Որոտան (այլընտրանքային) ճանապարհի կառուցման անհրաժեշտությունը:
Ճանապարհի կառուցումն ի սկզբանե ստանձնեց «Ճանապարհ» ՍՊ ընկերությունը՝ մեծահամբավ ճանապարհաշինարար, տեխնիկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Էդուարդ Բեզոյանի գլխավորությամբ:
2021-ի սեպտեմբերի 27-ին մեկնարկած շինարարությունը, սակայն, ընթացքում բախվեց չնախատեսված խոչընդոտների: Մասնավորապես, խիստ կտրտված լեռնային այդ տեղանքում քանիցս երկրաբանական երեւույթներ ի հայտ եկան՝ սողանքներ, քարաթափումներ, սելավներ...
Այդ ամենը, ի վերջո, հանգեցնում էր նաեւ նախագծերի փոփոխման անհրաժեշտության, որի շնորհիվ պետք է լուծում տրվեր առաջացող խնդիրներին:
Արդյունքում՝ քանիցս փոխվեց ճանապարհի գործարկման ժամկետը, թեեւ սկզբնապես մեկ տարի էր նախատեսված շինարարության համար:
Վերջին անգամ ճանապարհի կառուցման վերջնաժամետ էր սահմանվել 2024-ի հոկտեմբերը, սակայն...
Իրավիճակը բարդացավ նոր խնդիրներ ի հայտ գալով կամ նախկինում եղած խնդիրների սրացման հետեւանքով: Մասնավորապես՝ ճանապարհի վերին մասում գտնվող Տաթեւ հէկի օրվա կարգավորիչ ջրամաբարից ջրերի հոսքը շարունակվում էր, միեւնույն ժամանակ երեւան եկան սողանքային նոր երեւույթներ՝ այդ ամենից բխող հետեւանքներով:
Խնդիր դրվեց՝ անպայման հիմնանորոգել օրվա կարգավորիչ ջրամբարը: Եվ «Քոնթուր Գլոբալ Հիդրոկասկադ» ՓԲԸ-ն ընթացիկ տարում (ամենայն պատասխանատվությամբ) լուծեց այդ խնդիրը:
Դա հնարավորություն տվեց, որ 2024-ի սեպտեմբերին վերսկսվեն ճանապարհի կառուցման ընդհատված աշխատանքները: Դրանից հետո որոշարկվեց՝ որտեղով պետք է անցնի 8-րդ կիլոմետրից մինչեւ Որոտան ընկած ճանապարհահատվածը (7+130-ից մինչեւ 10+200):
Նոյեմբերի 9-ին ծանոթացանք ճանապարհաշինական աշխատանքներին: Այն ամենը, ինչ տեսանք այցի ընթացքում, միայն ուրախության եւ հպարտության զգացում առաջացրեց... Բարձրաբերձ լեռնագագաթներն ու քարակուտակ լանջերը ծնկի էին գալիս շինարարների առջեւ: Քարաժայռերի հետ կռիվ էին տալիս մեխանիզատորներ Համլետ Սաֆարյանը, Արմեն Ավետիսյանը, Հարություն Ասիլբեկյանը, ուրիշներ՝ մեկն էքսկվատորով, մյուսը հիդրոմուրճով, հաջորդը բուլդոզերով, վարորդներն էլ հանույթն էին տեղափոխում լցակույտ: Եվ 50-60 մ բարձրությամբ լեռնակողերն աստիճանաբար նահանջում էին՝ տեղ բացելով ապագա ճանապարհի համար:
Շինաշխատանքներում, որքան տեսանք, գործածվում են ճանապարհաշինական ամենաարդիական մեքենաներ: Դժվար է, իհարկե, լեռնաճեղքերում աշխատող էքսկվատորի, հիդրոմուրճի տեխնիկական սպասարկումը, բայց դրա հնարքն էլ գտել են...
Առանձնահատուկ հարգանքի է արժանի ճանապարհաշինական այդ ծրագրի շինաշխատանքների ղեկավար Գինեվան Ղազարյանը, ով գործի գլխին է սկզբից եւեթ:
Գինեվան Ղազարյանը հավաստիացնում է, որ մինչեւ նոր տարի հողային աշխատանքներն ավարտին կհասցվեն: Ուրախությամբ է փաստում, որ Տաթեւ հէկի օրվա կարգավորիչ ջրամբարի հիմնանորոգումից հետո այլեւս ջրային հոսքերի չեն բախվում, ինչը նշանակում է նաեւ, որ հնարավոր սողանքների հավանականությունը նվազագույնի է հասցված:
Ինչ վերաբերում է որոշ տեղերում նկատվող խոնավության հետքերին, ապա, ըստ Գինեվան Ղազարյանի, տեղ-տեղ երեւացող փոքր ծավալի հոսքերը կներառվեն կողային առուների մեջ: Դրանք, ըստ երեւույթին, կարող են լինել այլ աղբյուրներից սկիզբ առնող կամ տեղումներից առաջացող ջրեր, որոնք կառավարելի են:
Ճանապարհաշինարարների օրակարգում է նաեւ Խոտի գյուղամիջյան՝ մոտ 400 մ երկարությամբ փողոցի աշխատանքների ավարտման հարցը: Այնտեղ արդեն պատրաստ են կողային առուները, նաեւ կոյուղին է կառուցվել: Մնում է եզրաքարերի տեղադրումը եւ մայթերի կառուցումը, որին կհաջորդի փողոցի ասֆալտապատումը: Այդ ամենը, եղանակային բարվոք պայմանների պարագայում, կիրականացվի առաջիկայում:
Իսկ երբ դիտարկում էինք մեկ տարի առաջ ասֆալտապատված ու կահավորված 7 կմ երկարությամբ ճանապարհը (առայժմ առանց գծանշումների), չէր կարելի չնկատել, որ գործ ունենք հուսալի ու բարեհարմար ավտոճանապարհի հետ: Ասել է թե՝ Էդուարդ Բեզոյանի երկու տարի առաջ արված հավաստիացումը, թե Խոտ-Որոտանը կլինի հանրապետության լավագույն ճանապարհներից մեկը, իրականություն է դառնում:
Իսկ ինչո՞ւ ենք Խոտ-Որոտան ճանապարհի կառուցման ավարտը համարում երկար սպասված:
Դեռեւս մեկ տարի առաջ Էդուարդ Բեզոյանը երկու ուշագրավ միտք էր հայտնել, որը որոշակի լավատեսության տեղիք էր տվել:
Նախ՝ համոզմունք էր հայտնել, թե Խոտ-Որոտանը գործարկելու դեպքում հնարավոր կլինի վերականգնել Մ-2 մայրուղով Գորիս-Կապան տրանսպորտային հաղորդակցությունը՝ պայմանով, որ Թասի լեռնանցքի որոշ ոլորաններում կկատարվեն ուղղման աշխատանքներ:
Այնուհետեւ՝ Խոտ-Որորտան ճանապարհը գործարկելուց հետո հնարավոր կլինի մտածել Գորիս-Խազալ կապ ճանապարհի կառուցման մասին, որը պայմաններ կստեղծի Գորիս քաղաքից միանալ Խոտ-Որոտան ճանապարհին, այնտեղից էլ՝ Մ-2-ին (Որոտան գյուղի մերձակայքում):
Հուսանք, որ Խոտ-Որոտան ճանապարհի գործարկումից հետո վերոնշյալ երկու՝ հույժ ցանկալի մտադրությունները կյանքի կկոչվեն:
Սամվել Ալեքսանյան
Լուսանկարները՝ Մարիամ Լազարյանի