Սյունիք՝ իրականություն, ցավ, կարոտ և սպասում․ մենք 21 տարեկան ենք

01.10.2024 10:15
308

2003 թ հոկտեմբերի 1-ին լույս տեսավ «Սյունյաց երկրի» անդրանիկ համարը, որը շարունակությունն է  մինչ այդ հրատարակված «Սյունիք» և «Սյունյաց աշխարհ» մարզային պարբերականների։

Անկախ Հայաստանի պատմության ընթացքում ոչ մի լրատվամիջոցի վիճակված չէր անցնելու այնպիսի փորձությունների միջով, ինչպես «Սյունյաց երկրին»։

Ոչ միայն դիմացանք ու տեր կանգնեցինք մեր արժանապատվությանը, մեր հավատամքին, այլև եղանք Սյունյաց աշխարհի նորագույն շրջանի բարեխիղճ տարեգիրը։

Միևնույն ժամանակ՝ Սյունիքի հազարամյակների պատմությունը հուշում էր՝ մեր երկրամասի լինելիությունը պայմանավորված է ոչ միայն անվտանգային համակարգով, այլ մեր ինքնությունն անաղարտ պահելով,  մեր ազգային, հոգևոր–մշակութային արժեքներին տեր կանգնելով։

Եվ այդ ուղղությամբ բազում գործեր կատարեցինք...

Միայն ընթացիկ տարում կատարվածն ու կատարելիքը հիշենք՝ հերթական համարներին զուգահեռ («Սյունյաց երկիր մշակութային» հանդեսի հետ մեկտեղ) հատուկ թողարկումներ՝ նվիրված մեր մեծ քնարերգու Համո Սահյանին՝ 110-ամյակի կապակցությամբ, հայոց արձակի անհասանելի գագաթ Ակսել Բակունցին՝ 125-ամյակի առիթով, Սյունիքի կամ Բաղաց կամ Կապանի թագավորությանը, Սյունիքի հնագույն կրթօջախի՝ Գորիսի պետական քոլեջի 100-ամյակին, Սյունիքի թանգարաններին, Սյունիքի քանդակագործներին, Սյունիքի մանրանկարչությանը, Սյունիքի մարզաշխարհին...

Այո, այդքանը միայն ընթացիկ տարում։

Այդքանը մեր փոքրաթիվ կոլեկտիվի նվիրյալ անդամների իմացության շնորհիվ ու ջանքով...

Տարիների ընթացքում, սակայն, դժբախտություն ունեցանք ականատեսը և մասնակիցը լինելու 2020 թ Հայրենական պատերազմի, որի ընթացքում նահատակվեցին 230 սյունեցի քաջեր։

2020 թ դեկտեմբերի 18–ին երկրամասի արևելյան առաջապահ դիրքերն ու  Գորիս–Կապան և Կապան–Ճակատեն մայրուղիները հանձնվեցին թշնամուն՝ այդկերպ խոցելի դարձնելով դարերով աննվաճ մեր երկրամասը։

2021-ի առաջին օրերին՝ երբևէ Ադրբեջանի մաս չկազմած Շուռնուխը երկատվեց։

2021 թ մայիսին Սյունյաց աշխարհի մարգարիտ Իշխանա լիճը հանձնվեց թուրքին։

Նույն ժամանակ Գորիսի հյուսիսային բարձունքները բռնազավթվեցին։

Հետո բռնազավթվեցին Իշխանա մեծ սարը՝ արևմտահայաց լանջերով, ապա Ներքին Հանդն ու մերձակա անտառները՝ հարյուրավոր հեկտարներով, ապա Տեղ գյուղի արևելյան հանդերը։

Դժբախտություն ունեցանք տեսնելու հայոց աշխարհի ամենահայկական երկրամասի՝ Արցախի կործանումն ու պապենական իրենց օջախներից արցախցիների բռնի վտարումը։

Իսկ Արցախը Փոքր Սյունիքն էր՝ մեր երկրամասի արևելյան հատվածը, ինչի համար էլ ողբում ենք՝ Սյունիքն այրիացավ…

Մի խոսքով՝ մեր աչքի առջև դարեր փլվեցին ու շարունակում են փլվել, մեր լուռ հայացքի ներքո դարերով կառուցված բարեկամության կամուրջներ քանդվեցին ու շարունակում են քանդվել, մեր աչքի առջև մեր ազգային ու հոգևոր արժեքներից շատերը պղծվեցին ու շարունակում են պղծվել։ Մեր աչքի առջև հայոց պետականությունն ու ինքնիշխանությունն են փորձությունների մեջ ներքաշվել։

Ցավոք, այդ ամենի վերջը չի երևում, այդ վերքերին բալասան չենք կարողանում դնել։ Դեռ ավելին, Սյունիքի շուրջ կասկածելի քննարկումները շարունակում են զբաղեցնել աշխարհի քաղաքական և ուժային կենտրոններին։

Այդ ամենի համապատկերի վրա կամ այդ ամենին զուգահեռ՝ Սյունիքում, սակայն, տոնակատարություններ-ներկայացումներ էինք խաղում՝ չգիտեմ ինչո՞ւ ցուցանելով, թե սյունեցին անհաղորդ է հայոց նորօրյա ողբերգությանը։ Անգամ Արցախի դաժան շրջափակման օրերին, երբ մեր հայրենակիցները սովամահ էին լինում այնտեղ, այստեղ խոհանոցային փառատոներ էինք կազմակերպում։

Տեղի ունեցած այդ ներկայացումները, մինչդեռ, որևէ կապ չունեին և չունեն իրական Սյունիքի հետ...

Իրական Սյունիքն ատամները կրճտացնում էր, թախծում, լցվում վրեժխնդրությամբ...

Բայց և սյունեցին չէր սոսկում, տոկում էր, նաև ստեղծագործում ու արարում մեր կյանքի բոլոր ոլորտներում՝ հավատացած լինելով՝ հայոց Սյունիքի երթն անվախճան է։ Այդպես է նաև այսօր, երբ ներսից ու դրսից ամեն օր հնարավոր պատերազմի սպառնալիքներով են մեզ վախեցնում։

Այս պայմաններում, որը և բնական է,  սյունեցին կարոտում է իր հայրենական տարածքները, որոնք բռնազավթված են, որոնց վերադարձի մեր երազանքն ի կատար ածելու փոխարեն (զարմանալիորեն) ապավինում ենք ցեղասպան երկրի բարեգթությանը, որն առնվազն ցնորք է։

Ներքին հանդեցին կարոտում է գյուղի տաճարը, նախնյաց գերեզմանները։

Գորիսեցին կարոտում է Սև լիճն ու Իշխանասարը։

Սյունեցին կարոտում է Գորիս–Կապան մայրուղին, որին  (ոչ մի չափանիշով) չի կարող փոխարինել որևէ նորաշեն ճանապարհ։

Իրական Սյունիքի և իրական սյունեցիների հետ այդ մտածումներով ու զգացումներով է ապրում նաև «Սյունյաց երկիրը»։ Եվ ոչ միայն, մեր պարբերականը եղել ու մնում է այդ ցավերի, հույզերի, կարոտների, սպասումների արտահայտիչը...

 «Սյունյաց երկիրն» իր էլեկտրոնային հարթակներով՝ syuniacyerkir.am  կայքով ու կայքի Syuniacyerkir Newspaper ֆեյսբուքյան էջով դարձել է երկրամասի ամենամեծ լսարանը։ Օրվա բոլոր ժամերին գործող այդ հարթակները հետևողականորեն լուսաբանում են Սյունիքին առնչվող կարևոր իրադարձությունները։

Ծննդյան օրվա խորհուրդը թույլ է տալիս ասել՝ մեր կենսունակության աղբյուրը նախևառաջ մեր հայրենակիցներն են՝ սյունեցիները, ովքեր «Սյունյաց երկիրը» իրենց խոսափողն են համարում, իրենց գործընկերն ու բարեկամը։

Մեր կենսունակության աղբյուրն են մեր լեռնաշխարհի բոլոր այն գործիչները, ովքեր ջատագով  են ազատ խոսքի և բազմակարծության, ովքեր բարձր են գնահատում Սյունիքի հոգևոր–մշակութային արժեքների պահպանումն ու զարգացումը՝ այդ ամենը համարելով կարևոր ճակատ՝ թշնամու կողմից մեր պատմությունն ու արժեքներն աղավաղելուն միտված աննախադեպ արշավում։

Գնահատում ենք մեր քննադատներին՝ մեր ամենօրյա գործունեությանը մանրախնդրորեն հետևելու համար։

Հանրային այդ մեծ հետաքրքրությունը, հավատն ու գնահատությունն են նաև մեզ ստիպում՝ այսուհետ նույնպես հավատարիմ մնալ 21 տարվա ընթացքում ձևավորված դիմագծին ու վարքին։

Ամենակարևորը՝ ընթերցողի հետ, մեր բոլոր գործընկերների հետ կլինենք անկեղծ, ինչպես եղել ենք տարիներ շարունակ։ Ու երբեք չենք օրորվի իրականության հետ առերեսվելիս։

Եվ, իհարկե, համոզված ենք՝ ամենամղձավանջային գիշերներին անգամ հաջորդում են լուսաբացն ու արևագալը։

Ծնունդդ շնորհավոր, «ՍՅՈՒՆՅԱՑ ԵՐԿԻՐ»։

Սամվել Ալեքսանյան

Խնձորեսկի բնակչի 14 կովը կորել է․ նա կասկածներ ունի, որ նախիրը սահմանն է անցել

14.10.2024 21:51

Իրանի նախագահը Ադրբեջանին զգուշացրել է տարածաշրջանում օտար պետությունների պլացդարմ ստեղծելու հետևանքների մասին

14.10.2024 21:12

Ալեն Սիմոնյանի և Սահիբա Գաֆարովայի միջև հանդիպումը չեղարկվել է․ ադրբեջանական կողմը հրաժարվել է պայմանավորվածությունից

14.10.2024 19:04

Երևան-Երասխ-Նորավան-Տաթև-Կապան-Մեղրի-ՀՀ սահման ավտոճանապարհին կատարվելու են պայթեցման աշխատանքներ

14.10.2024 18:56

Ադրբեջանն անիրատեսական է համարում խաղաղության պայմանագրի ստորագրման Հայաստանի առաջարկը

14.10.2024 18:17

Հայաստանը «հրաժարվում» է տրամադրել ականապատ տարածքների քարտեզները, ինչը հակասում է խաղաղության հաստատման գործընթացին. Ադրբեջանի ԱԳՆ

14.10.2024 17:37

«Պոլոնեզից» մինչեւ «Օպտիմա». նոր գաղտնի փաստաթղթեր՝ Բելառուս-Ադրբեջան ռազմական առեւտրի մասին

14.10.2024 17:16

Հնչեց երգեհոնային երաժշտություն

14.10.2024 16:38

«Պատրաստ եմ տեղափոխվել գործադիր»․ Արմեն Խաչատրյանը հաստատում է՝ իրեն առաջադրել են Արդարադատության նախարարի թեկնածու

14.10.2024 15:28

Քննարկվել են պաշտպանության բնագավառում Հայաստան-Ֆրանսիա համագործակցության ներկայիս ընթացքին և ապագա ծրագրերին առնչվող հարցեր (լուսանկարներ)

14.10.2024 14:49

Ալեքսանդր Պետրակովը հեռացվել է հավաքականի գլխավոր մարզչի պաշտոնից

14.10.2024 14:38

Բայդենը պատրաստակամություն է հայտնել ՌԴ-ի, Չինաստանի և ԿԺԴՀ-ի հետ միջուկային զենքի շուրջ բանակցություններ վարել՝ առանց նախապայմանների

14.10.2024 14:29