ՀՀ հարկային ծառայությունը հրապարակել է 2016թ. արդյունքներով առաջին 1000 խոշոր հարկ վճարողների ցանկը, որում տեղ են գտել նաեւ սյունիքյան 20 ընկերություն եւ կազմակերպություն. երկու-երեք տարի առաջ այդ թիվն անցնում էր երեսունից:
Խոշոր հարկատուների ցանկում են Կապանի եւ Գորիսի բժշկական կենտրոնները. նրանցից յուրաքանչյուրը հաշվետու տարվա ընթացքում պետությանը վճարել է մոտ 120 մլն դրամ հարկ:
Խոշոր հարկատուի իրենց ավանդական դիրքը շարունակում են պահպանել «Մեղրու ՃՇՇՁ» ՍՊԸ-ն (335 մլն դրամ հարկ) եւ «Կապանի ՃՇՇ» ՍՊԸ-ն (125 մլն դրամ հարկ):
Կան տնտեսվարողներ, ովքեր գրանցված են Սյունիքում, բայց չեն գործում մարզում. դա էլ նրանց՝ հայտնի սկզբունքով գործելու մասին է վկայում՝ աչքից հեռու՝ սրտից հեռու (Լիա Կ գրուպ, Ռոյալ փրինթ, Արմենիան մայնինգ քոնթրակթոր, Ալ խալիդիա տուրիզմ… ):
Ուշագրավ է, որ խոշոր հարկ վճարողների ցուցակի չորրորդ հորիզոնականն զբաղեցնում է «Որոտանի հիդրոէլեկտրակայանների համալիր» ՓԲ ընկերությունը, որը, իհարկե, «Քոնթուր գլոբալ հիդրոկասկադ» ընկերությունը չէ: Սա հենց «Որոտանի հիդրոէլեկտրակայանների համալիր» ՓԲԸ-ն է, որի ունեցվածքը վաճառվեց «Քոնթուր գլոբալ հիդրոկասկադ» ընկերությանը: «Որոտանի հիդրոէլեկտրակայանների համալիր» ՓԲԸ-ն 2016-ին գործունեություն չի իրականացրել, եւ կարելի է ենթադրել, որ հարկերն առաջացել են ընկերության գույքի առուվաճառքից ստացված եկամուտներից (վճարված հարկը՝ մոտ 15,5 մլրդ դրամ):
Խոշոր հարկ վճարողների շարքում, ինչպես բազմիցս ենք արտահայտվել, առավել հետաքրքիր է մարզի հանքարդյունաբերական երեք ձեռնարկության վիճակը:
«Զանգեզուրի ՊՄԿ» ՓԲ ընկերությունը տարվա արդյունքներով զբաղեցրել է 16-րդ տեղը (2015-ի արդյունքներով՝ 2-րդ, 2014-ի արդյունքներով՝ 4-րդ, 2013-ի արդյունքներով՝ 1-ին տեղը):
«Կապանի լեռնահարստացման կոմբինատ» ՓԲ ընկերությունը 2016-ի արդյունքներով զբաղեցրել է 38-րդ տեղը (2015-ի արդյունքներով՝ «Դանդի փրիշս մեթալս Կապան» ՓԲԸ-ն՝ 36-րդ, 2014-ի արդյունքներով՝ 16-րդ, 2013-ի արդյունքներով՝ 14-րդ տեղը):
«Ագարակի ՊՄԿ» ՓԲ ընկերությունը 2016-ի արդյունքներով զբաղեցրել է 89-րդ տեղը (2015-ի արդյունքներով՝ 44-րդ, 2014-ի արդյունքներով՝ 40-րդ, 2013-ի արդյունքներով՝ 34-րդ տեղը):
Խոշոր հարկատուների ցուցակում զբաղեցրած տեղը միգուցեեւ խորհրդանշական կամ բարոյական նշանակություն ունի: Մինչդեռ կարեւոր է, թե հանքարդյունաբերության երեք ձեռնարկությունից յուրաքանչյուրը որքան հարկ է վճարել 2016 թվականին:
«Զանգեզուրի ՊՄԿ» ՓԲԸ-ն վճարել է մոտ 9,2 մլրդ դրամ (2015-ին՝ 27,5 մլրդ, 2014-ին՝ մոտ 20 մլրդ, 2013-ին՝ 37,8 մլրդ դրամ):
«Կապանի լեռնահարստացման կոմբինատ» ՓԲԸ-ն վճարել է մոտ 3,2 մլրդ դրամ (2015-ին՝ «Դանդի փրիշս մեթալ Կապան» ՓԲԸ-ն՝ 3,3 մլրդ դրամ, 2014-ին՝ 5,2 մլրդ դրամ, 2013-ին՝ 5,3 մլրդ դրամ):
«Ագարակի պղնձամոլիբդենային կոմբինատ» ՓԲԸ-ն վճարել է մոտ 1,5 մլրդ դրամ (2015-ին՝ 2,9 մլրդ դրամ, 2014-ին՝ 3,2 մլրդ դրամ, 2013-ին՝ 3,5 մլրդ դրամ):
Հանքարդյունաբերական ձեռնարկություններում արձանագրված նահանջը պայմանավորված է նախեւառաջ միջազգային շուկայում՝ գունավոր մետաղների լոնդոնյան բորսայում գների անընդհատ նվազումով: Նոր-նոր (2016-ի վերջից) կայունացում է նկատվում մոլիբդենի շուկայում (մեկ տոննա մաքուր մոլիբդենի գինը ներկայումս 15250 դոլար է՝ 2014-ի 33000 դոլարի փոխարեն), ինչպես եւ պղնձի շուկայում (մեկ տոննա մաքուր պղնձի գինը ներկայումս 5931 դոլար է՝ 2013-ի 8216 դոլարի դիմաց): Ի դեպ, 2016-ի սկզբին պղնձի գինը հասել էր աննախադեպ ցածր նիշի՝ մեկ տոննան՝ 4310 դոլար:
Ստեղծված իրավիճակում, կարծում ենք, հանքարդյունաբերական ձեռնարկությունների գլխավոր խնդիրը շարունակում է մնալ առկա աշխատատեղերի պահպանումը եւ կենսական նշանակություն ունեցող սոցիալական ծրագրերի իրականացումը:
ՍԱՄՎԵԼ ԱԼԵՔՍԱՆՅԱՆ