Վերջին ամիսներին լրատվամիջոցներում եւ հասարակության մեջ բուռն քննարկվող թեմաներից էր բնակչությանը սպանդանոցային ծագման մսամթերքի մատակարարումը։ Այդ առիթով կառավարության նիստում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ասել էր. «Այսօր մեզ մոտ համաճարակ է, առաջիկայում բոլոր կանխատեսումներով համաճարակի ժամանակ լինելու են մարտահրավերներ, եւ մենք ասֆալտների վրա մորթվող, վաճառվող, գնվող մսի կամ ընդհանրապես սննդամթերքի պատմությանը պետք է վերջ դնենք օր առաջ»։
Խնդիրն ուներ նախապատմություն. 2020 թ. հունվարի 15-ից մսի վաճառքով զբաղվողների համար պարտադիր սպանդանոցային մորթի խիստ վերահսկողություն էր սահմանվել, արգելվել էր բակային մորթը։ Սա, սակայն, հարուցել էր որոշ անասնապահների եւ մսավաճառների դժգոհությունը, նրանք ակցիաներ էին իրականացնում` չցանկանալով իրենց անասունների (խոսքը անասնապահներին է վերաբերում) մորթն իրականացնել սպանդանոցներում։ Նրանք մատնանշում էին որոշ խնդիրներ, այդ թվում` կենդանիների տեղափոխելն ու սպանդանոցների սակավ լինելը։ Բողոքողներին արձագանքելով գործադիրը մինչեւ հուլիսի 1-ը հետաձգել էր պարտադիր սպանդանոցային մուտքի վերաբերյալ իր որոշման կատարման նկատմամբ խիստ վերահսկողության իրականացումը։
Նախ հետաքրքրվեցինք Սյունիքում առկա սպանդանոցներով։ Այժմ Սյունիքում գործող սպանդանոցները երկուսն են` «Մարիլա» ՍՊԸ-ն եւ «Գյուղարտ» ՓԲԸ-ն։ «Մարիլան» ունի սեփական տնտեսություն, սպանդանոցը ներտնտեսային է, պետական գներով Սյունիքի մանկապարտեզներին ապահովում է սպանդանոցում մորթի ենթարկված տավարի մսով։ «Գյուղարտ» ՓԲԸ-ն, իրանական կազմակերպությունների հետ համագործակցելով, ոչխարի միս է արտահանում Իրան։ Ընկերությունն իր տնտեսության մեջ ներդրել է խոշոր եղջերավոր անասունների մորթի հոսքագիծ։ Այս ընկերությունը ծառայությունների մատուցող կազմակերպություն է, ունի սանիտարական անձնագրով սառնարանով մեքենաներ եւ միշտ պատրաստակամություն է հայտնել գյուղացիներից անասուններ ընդունել, սպանդի ենթարկել եւ մսամթերքը վերադարձնել տիրոջը, իհարկե, որոշակի գումարի դիմաց։
Գորիսի տարածաշրջանում եւս մեկ սպանդանոց գործարկման փուլում է, օրերս սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմինը ստուգեց սպանդանոցի պայմանների համապատասխանությունը պահանջվող չափանիշներին։ Աշխատանքային այցով Սյունիքում գտնվող ՀՀ տարածքային կառավարման եւ ենթակառուցվածքների նախարար Սուրեն Պապիկյանը, Սյունիքի մարզպետ Հունան Պողոսյանը, սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի ղեկավար Գեորգի Ավետիսյանը եւ այլ պաշտոնատար անձինք եղան սպանդանոցում, ծանոթացան դրա պայմաններին։ Հուլիսի 25-ից հետո փաստաթղթային որոշ ձեւակերպումներից հետո սպանդանոցը կսկսի գործել։ Իսկ ընդհանրապես առաջիկա 1-1.5 ամսում Սյունիքում գործելու է վեց սպանդանոց։ Նոր սպանդանոցները հիմնականում շարք կմտնեն Գորիսի եւ Սիսիանի տարածաշրջաններում։ Խնդրահարույց է մնում Մեղրիի տարածաշրջանը, որտեղ նախատեսվում է անասունների մորթն իրականացնել շարժական սպանդանոցի միջոցով։
- Հուլիսի 1-ից բնակչությանը պիտի մատակարարվի սպանդանոցային ծագման տավարի միս, այլեւս զգուշացումներ չեն լինելու, իրականացնելու ենք ստուգումներ եւ վարչական վարույթներ։ Զիջումներ մի քանի անգամ արդեն եղել են, զիջման տեղ այլեւս չի մնացել, - «Սյունյաց երկրին» ասաց սննդի անվտանգության տեսչության Սյունիքի մարզային կենտրոնի պետ Արթուր Խաչատրյանը, - անդարձ պիտի անցնեն այն ժամանակները, երբ մարդատար մեքենայի բեռնախցիկում միս են տեղափոխում վաճառքի կետեր, ինչը սանիտարական ոչ մի նորմի մեջ չի տեղավորվում։
Հանրապետության վարչապետը խորհրդակցություններից մեկում եւս մի անգամ նշել է. «Հուլիսի 2-ից այլեւս այդ թեմային ոչ մի դեպքում, ոչ մի պատճառաբանությամբ չեն վերադառնալու, Հայաստանի Հանրապետությունը պետք է առաջնորդվի ամենաբարձր ժամանակակից չափանիշներով»։
Վահրամ Օրբելյան