Հազար տարին մեկ է նման հանճար ծնվում. ծնունդդ շնորհավոր, պոետ

13.03.2021 11:09
2308

Մարտի 13-ը շատերիս հիշողության մեջ զուգորդվում է Եղիշե Չարենցի ծննդյան օրվա հետ: Հազար տարին մեկ է նման հանճար ծնվում, ահավասիկ՝ 10-րդ դարում՝ Նարեկացին,  20-րդ դարում՝ Չարենց՝ երկուսն էլ հայ պոեզիայում  նոր ու հզոր արահետ բացողներ:

Հայ գրականությունը վառ անհատականություններ շատ է ունեցել, բայց Նարեկացին ու Չարենցն անկրկնելի են…

Ամենատաղանդավոր ու ամենահակասական բանաստեղծն է Չարենցը, նաեւ ամենաողբերգականը՝ սկսած ծննդավայրի առեղծվածից (Մակու՞, թե՞ Կարս) մինչեւ մահվան առեղծվածը եւ գերեզմանի վայրի փնտրտուքները:

Չարենցը վիթխարի նորություններ է բերել, մի խոսքով՝ նորարար, իր բանաստեղծություններում ավելի շատ տաղաչափական ձեւեր ու միջոցներ է կիրառել, քան դրանք կան ողջ հայ պոեզիայում: Հայոց լեզուն հարստացրել է նոր բառերով եւ արտահայտություններով (չնչին, ինչպես Արարատին նետած քար կամ սանձել է ուզում հողմերին այս ողորմելին), հայ քնարերգություն ներմուծել պատկերավոր մտածողության նոր ու թարմ համակարգ:

Չարենցյան ստեղծագործությունը այժմեականությունը եւ արդիականությունը չի կորցրել նրա ապրած ժամանակից եւ մահվանից տասնամյակներ անց, նրա ձևակերպումները կիրառել են հենց մեր ապրած ժամանակի համար: Ահավասիկ, ինչպես է ներկայացնում հայրենիքը «Ողջակիզվող կրակ» բանաստեղծական շարքում՝ (գրված 1919-1920 թթ.).

Ինչպես երկիրս անսփոփ, ինչպես երկիրս բախտազուրկ

Ինչպես երկիրս ավերակ ու արնաներկ…

Այս մակդիրները համահունչ չե՞ն մեր օրերի Հայաստան երկրին:

Կամ ընթերցենք «Պատմության քառուղիներով» պոեմը՝ զետեղված «Գիրք ճանապարհի» ժողովածուի մեջ: Ո՞ր մի գրողի որ ստեղծագործության մեջ է այդքան ճշմարիտ ներկայացված մեր անցած ճանապարհի փիլիսոփայությունը: Բանաստեղծը ոչ թե սուտ ու փուչ հերոսություն է վերագրում իր հայրենիքին, այլ իրական, ճշմարտացի ու դառը հայացքով է դիտարկում մեր անցած ուղին.

Եվ այսպես — պատմության քառուղիներով

Անցել ենք մենք անղեկ ու անգաղափար,

Շառագունված անվերջ ուրիշների հրով,—

Եվ մեր ճանապարհը անփայլ

Եղել է ճանապարհ ունայնության, մահի —

Եվ չե՛նք կարող այս օր ձեզ մեծարել

Օ, նախնինե՛ր մեր խեղճ, առաջնորդներ մեր հին,

Մեր պատմություն անդեմք ու անհանճարեղ...

Կամ միթե՞ օրհներգի տեքստ չէ «Ես իմ անուշ Հայաստանի արևահամ բառն եմ սիրում» տողով սկսվող սքանչելի բանաստեղծությունը (սա ասում եմ այն բանի համատեքստում, որ վերջերս շատ է խոսվում ներկայիս օրհներգը փոխելու մասին):

Ցավալիորեն ձևավորված մի ավանդույթով մեր մեծերին հոբելյանից հոբելյան, լավագույն դեպքում՝ տարեդարձից տարեդարձ ենք հիշում, մինչդեռ Աստծո ամեն օր անհրաժեշտ է ձեռքը վերցնել Չարենցի որևէ հատորյակ եւ ընթերցել պատահած բանաստեղծությունը: Գեղագիտության եւ ամեն ինչի առումով լիովին վարձատրված կլինեք:

Շնորհավոր ծնունդդ, պոետ:

Վահրամ Օրբելյան

Բաքուն գերիների և պատանդների հարցը օգտագործում է քաղաքական նպատակներով. փաստաբան

29.03.2024 16:07

ՌԴ-ն պատրաստ է նպաստել հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորմանը․ Սերգեյ Լավրով

29.03.2024 14:06

Եթե Տավուշի գյուղերի հանձնման պրոցեսը տեղի ունենա, այդտեղից կսկսվի պետականության վերջնական ավարտը. Սուրեն Պետրոսյան

29.03.2024 12:29

Պուտինը զարմացել է, որ Փաշինյանը Պրահայում Արցախն Ադրբեջանի մաս է ճանաչել. Լավրով

29.03.2024 11:07

Սուրեն Պապիկյանը հետևել է «Բաղրամյան» զորավարժարանում անցկացված զորախաղերին

29.03.2024 11:02

Հայաստանում Վլադիմիր Սոլովյովի հեղինակային հաղորդումների հեռարձակումն արգելափակվել է

29.03.2024 11:01

Հանրակրթության նոր չափորոշիչի ներդրմանը զուգահեռ դասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը. Անդրեասյան

28.03.2024 21:52

ԱԺ պատգամավոր Դավիթ Դանիելյանի այցը Ույծ և Լոր գյուղեր

28.03.2024 21:08

Հայաստանի և Ռուսաստանի հարաբերություններում ստեղծված իրավիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ Լավրով

28.03.2024 19:50

Բաքուն ռազմական է հռչակում Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը

28.03.2024 15:50

Մեր հայրենակից, արձակագիր Համլետ Մարտիրոսյանը դարձավ 70 տարեկան

28.03.2024 15:33

2024 թվականին խմելու ջրի սակագինը սպառողների համար չի թանկանա

28.03.2024 14:28