«Սա խայտառակություն է», «Պետք է գրողի ծոցն ուղարկել». քննարկվում է Գրականություն առարկայի չափորոշիչը

23.07.2020 21:21
11006

ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի եւ սպորտի նախարարությունը հանրային քննարկման է ներկայացրել առարկայական չափորոշիչների եւ ծրագրերի նախագիծը: Եթե մինչեւ ներկայացնելը սոցցանցերում առավելապես քննարկվում-քննադատվում էր Հայ եկեղեցու պատմություն առարկայի «ինտեգրելը» Հայոց պատմությանն ու այլ առարկաներին եւ Նախնական զինվորական պատրաստություն առարկայի «ինտեգրելը» Հայոց պատմություն,  Ֆիզիկական կուլտուրա առարկաներին, ապա նախագծի հրապարակումից հետո Գրականություն առարկայի չափարոշչի քննադատությունը ստվերեց մնացածներին:

ԵՊՀ հայ բանասիրության ֆակուլտետի հայոց լեզվի ամբիոնի վարիչ Յուրի Ավետիսյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է. «Հայ գրականության նախագիծը առանձին եւ անհրաժեշտ քննարկման նյութ է, քանի որ կազմված է մի առանձնահատուկ անիմացությամբ եւ հայ դասական գրականության ուրացումի շեշտված միտումներով»:

Գրականագետ Դավիթ Գասպարյանը նշել է, որ այսպիսի ծրագիր շրջանառության մեջ դնելն ուղղակի ամոթ է եւ խայտառակություն: «Փաստորեն, հայ հին ու միջնադարյան գրականություն գոյություն չունի, որով պայմանավորված է հայ մարդու ազգային հիշողությունը: Բացակայում են ազգային արժանապատվությունն ու այնպիսի հեղինակներ, ինչպիսիք են Նարեկացին ու միջնադարյան գրականության մեր մյուս մեծերը: Մաշտոցից հետո ի՞նչ եղավ, ո՞վ է Խորենացին, Բուզանդը, Եղիշեն, Փարպեցին... սա խայտառակություն է, ռետինն առած՝ հայ մարդու միջից ջնջում են նրա հիշողությունը: Այսպես կվարվեր միայն թուրքը, սա հենց թուրքի ձեռագիր է: Այդ հանձնաժողովը պետք է չեղարկվի եւ ստեղծվի նոր հանձնաժողով, նոր ծրագիր, որն ընդունելի լինի, իսկ այս ծրագիրը քննարկման ենթակա չէ, որովհետեւ վերից վար խոտան է»:

Գրականագետ Ծովինար Խաչատրյանը մանրամասն վերլուծել է նախագիծը թե նպատակային, թե բովանդակային առումներով. «Մարդիկ ոչ միայն դասական հեղինակներին իսպառ հանել են դպրոցական դասագրքերից, այլեւ հանել են իրենց պատկերացմամբ ԱՆԳԻՐ անելը, որովհետեւ բանաստեղծության հետ, ըստ իրենց, աշակերտը կարող է ամեն ինչ անել վերլուծելու շրջանակներում, անգամ առանձնացնել դրա հեղինակին ու նարատորին, բայց արտասանել, ասմունքել չի կարող, այլ ընդամենը` ՎԱՐԺ ԿԱՐԴԱԼ: … Այն որ տարիներ շարունակ դասագրքերի հեղինակների, համահեղինակների մաֆիա է գործել, մարդիկ մի ապուշություն երկնել, անունը դասագիրք են դրել, վրան էլ որեւէ վարչության պետի անուն են ճպացրել համահեղինակի իրավունքով, միլիոններ են գրպանել, նորություն չէ: Այն, որ դասագրքերի հեղինակ համարվողներն իրենց ծանծաղամիտ ու տկարամիտ նեղճակատ համակուրսեցիների գրական թոթովանքները հրամցրել են որպես դասագրքային ճշմարտություն, ստիպել են չհանգավորված ու անիմաստ հիմարություններն անգիր սովորել, դա էլ է փաստ, բայց հիմա ինչ են ուզում, հիմա ինչն են վերացնում, կոռուպցիա՞ն, դեբիլացման ֆունկցիա՞ն, ինչո՞վ են, ինչի՞ դեմ են պայքարում, ու՞ր են մեր հեղինակները: Այս նախագծում չկա հայրենասիրական ու հայապահպանության խորքայնություն, հպանցիկ, երկու օրում գրված նեղմիտ մի բան է, որը ոչ միայն անհարմար է դնել հանրային քննարկման, այլեւ առհասարակ անհարմար է համարվել դրա համահեղինակը»: 

Որպես օրինակ՝ Ծովինար Խաչատրյանը մեջբերել է տարբեր դասարանների ծրագրերից. «7-րդ դասարանցին պետք է կարդացած ստեղծագործություններից ընտրի հերոսներ/կերպարներ եւ հորինի վերջիններիս բնավորությունն արտահայտող խորհրդանիշեր (կենդանի, իր, գույն եւ այլն)…Օրինակ, «Քիչ ենք, բայց հայ ենք»-ը կարդալով՝ իր երեւակայության սահմաններում կկարողանա հային համեմատել կենդանիներից, օրինակ, ոտքերը պոկած շան հետ, իրերից՝ ասենք, մեխի հետ, իսկ գույներից՝ օրինակ, եսիմ էդ մեկն էլ դուք ասեք ինչի հետ»:

Լրագրող, սրբագրիչ Վասակ Դարբինյանն էլ ընդգծել է փաստաթղթի լեզվական փնթիությունը. «Փաստաթղթի միայն առաջին էջում կարդում ենք. «հանրակարթական դպրոցում», «Հանրակրթայկան դպրոցում», «հեղինակի ասելքը», «հերոսների արաքների», «ձեւավորման եւ զարգացմանն է ուղղված», «արժեւորել»: Կարող եք, իհարկե, ասել, որ սրանք ոչ թե տգիտության նմուշներ են, այլ ընդամենը վրիպակներ: Բայց, կարծում եմ, չեք առարկի, որ սաստիկ հավակնոտ փաստաթղթում էս աստիճանի փնթիությունը (շատ ավելի սարսափելի է բովանդակությունը, որին անդրադառնալու առիթներ դեռ կլինեն) արդեն իսկ հիմք է տալիս գրողի ծոցն ուղարկել ՀԱՅԵՑԱԿԱՐԳ հորջորջված էս տխմարությունը»:

ԿԳՄՍՆ-ն առայժմ միայն հիշեցնում է, որ ներկայացվածը նախագիծ է: Հիշեցումը սոցիալական հարթակներում այնքան էլ չի մեղմում զայրույթը, քանի որ շատերն են ընդգծում, որ նախագիծը ներկայացնող իշխանական ուժը մեծամասնություն ունի թե կառավարությունում եւ թե Ազգային ժողովում, եւ եթե հանրության բուռն ճնշումը չտեսնի, ապա սույն «ապաշնորհ դեֆիլեն»՝ ըստ Ծովինար Խաչատրյանի, կամ «խայտառակությունն»՝ ըստ Դավիթ Գասպարյանի, կարող է եւ ընդունվել՝ որպես օրենք:

armtimes.com

Հայաստանի և Իրանի ժողովուրդների միջև մշակութային խոր կապեր կան. Իրանի դեսպան

23.12.2024 23:31

Նախկին նախագահներին կոչ եմ անում, ևս մեկ անգամ մտածել բանավեճի մասին. Փաշինյանը տեսաուղերձով է հանդես եկել

23.12.2024 23:22

Կայացավ քաղաքացիների տարեվերջյան ընդունելությունը

23.12.2024 21:34

Նիկոլ Փաշինյանը ուղիղ եթերում բանավեճի է հրավում նախկին նախագահներին

23.12.2024 20:08

1994 թվականից ի վեր բանակցային գործընթացը եղել է Լեռնային Ղարաբաղն Ադրբեջանի կազմ վերադարձնելու մասին․ Նիկոլ Փաշինյան

23.12.2024 19:54

Թուրքիայի ԶՈՒ ցամաքային զորքերի հրամանատարության մեծ պատվիրակությունից հետո Բաքու է ժամանել ևս մեկ պատվիրակություն

23.12.2024 16:51

ՌԴ-ն պատվիրակություն է ուղարկել Իրան՝ քննարկելու տարածաշրջանում տրանսպորտային և լոգիստիկ կապերի վերաբերյալ հարցերը

23.12.2024 15:27

Իրանի գերագույն առաջնորդը կրկին Իսրայելին ոչնչացմամբ է սպառնացել

23.12.2024 12:09

«Ադրբեջանցիները պարսկական պոեզիայի դասական Նիզամիին «դարձրել են» ադրբեջանցի պոետ». Ոսկան Սարգսյան

23.12.2024 11:23

Հայաստանին սպառազինվելու մեջ մեղադրող Ադրբեջանը հաջորդ տարի թուրքական բանակի մոդելով մոդերնիզացիայի 5-ամյա պլանն ավարտում է․ Աբրահամյան

23.12.2024 11:10

«Չեմ էլ փոխելու անձնագիրս, որ չասեն, թե Արցախ չի եղել, որ չկարողանան ջնջեն մեր պատմությունը»

23.12.2024 11:02

Սյունիքի բարձրադիր գոտիների ավտոճանապարհներին տեղ-տեղ մերկասառույց է

23.12.2024 09:25