Սյունիքի կանաչ խաբկանքը

12.03.2018 10:52
1570

Սյունիքի մարզում ժպտում ես, մինչեւ... Ժպտում ես՝ կանաչ է, թեեւ նոսր, անտառ է՝ անբացատրելի խաբկանք է․ անտառներն անտառաթփուտներ են։ Նախ կանաչը տանում է վեր, այնուհետեւ կանաչ նոսրությունն ու պոչերը քաշում են վար։ Ու չգիտես՝ երկնքո՞ւմ ես, թե՞ երկրի վրա, կանաչ դրա՞խտ է, թե՞ պղնձամոլիբդենային դժոխք։ Ճանապարհը տանում է երկինք՝ մինչեւ ամպերից էլ վեր, սակայն նույն ճանապարհն իջեցնում է անդունդ՝ հանքարդյունաբերական իրականությունը։

Այցելուները կարող են նայել վեր, նայել վար, տարուբերվել դրախտի եւ դժոխքի միջեւ, իսկ մարզի բնակիչները ստիպված են ոչ միայն միշտ վար նայել, այլեւ ապրել վայրէջքի մեջ։

Կարելի է հայերենի գանձարանում գտնել համապատասխան ասացվածքներ՝ բնորոշելու Սյունյաց աշխարհի վայրիվերումներն ու հակադրությունները․ սակայն այդ գանձարանն առոչինչ է՝ մարդը թանկ ռեսուրս է, առողջությունը թանկ է․ նման արտահայտություններին։

Սյունյաց աշխարհում՝ ինչպես Հայաստանի ցանկացած անկյունում, գեղեցիկն ու տգեղը, սերը եւ ատելությունը, աղքատությունը եւ շքեղությունը, ապրում են հարեւանությամբ, անգամ ժամանակ առ ժամանակ այցելում են միմյանց։Իսկ մարդիկ պարզապես ստիպված կուլ են տալիս ամենօրյա իրենց երկաթի, պղնձի ու մոլիբդենի չափաբաժինը, շնչում են անտառի թթվածնով հագեցած թունավոր մետաղների գարնանային բույրերը եւ զմայլվում նոսրուտով։

Սյունեցիները չափավոր երջանիկ են, քանի որ շատ երջանկությունը կարող է նրանց հասցնել կամ Արծվանիկի պոչամբարի հարեւանությամբ, կամ էլ Գեղանուշի․ իհարկե պոչամբարալճային փիրուզագույնը զգլխիչ է, սակայն գեղեցկությունը խաբեություն արժե։

Արծվանիկի պոչամբարը շնչում է 300 միլիոն տոննա թունավոր զանգված․ Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատի ֆաբրիկայի հարուստ պոչերի առատությունը գնահատվում է․ բնակիչներն իրենց վրա եւ իրենց մեջ են կրում այդ հարստությունը․ սնունդը, մազերը, հագուստը, առօրյան հագեցած է պոչամբարային «հարստությամբ»։ Հանքարդյունաբերությունն անտառների փեշով լցվում է գետերը եւ անցնում բնակիչների առօրյան, իսկ մարդիկ անվճար կուլ են տալիս հանքարդյունաբերական հացը, պոչամբարային լոլիկն ու վարունգը, երբեմն նախաճաշում անտառների ծանր մետաղային մուրաբաներով․ ոչ միայն ամռանը, նաեւ ձմռանը, ոչ միայն թարմ, այլեւ պահածոյացած թունավոր նյութերը կլոր տարին բնակիչներին ապահովում են թունավոր մետաղային չափաբաժնով։

Ի դեպ, անվճար․ չէ՞ որ մեր երկրում ոչինչ հենց այնպես չի տրվում․ անգամ թույնը։ Պղնձի, սնդիկի, մոլիբդենի չափաքանակների գերազանցում է արձանագրվել բանջարեղենի մեջ, իսկ սյունեցիները բանջարեղենն առատորեն օգտագործում են՝ այսպիսով անվճար օգտագործելով մարզի հարստությունը։

Իսկ Սյունքի մարզի անտառները տարին կլոր կանաչ են ու պտուղնառատ՝ ծառերը զարդարված են պոլիէթիլենային մշտադալար գույնզգույնով, այդպիսով ներգրավվելով բազմաթիվ զբոսաշրջիկների՝ իրենց աչքով տեսնելու մարզի անտառների հարուստ բերքը։

Դեպի խորախոր անդունդները եւ ձորերը պատված են թարմ աղբամնացորդներով, որը եւս զբոսաշրջիկներին հետաքրքրում է իր բաղադրությամբ եւ տարատեսակությամբ։ Կարելի է ե՛ւ զբոսաշրջությունը զարգացնել, ե՛ւ զբոսաշրջիկների իմացաբանականն ավելացնել հայրենի խոհանոցի եւ առ բնություն սիրո վերաբերյալ։

Իսկ գետերից կարելի է մանրամասներն իմանալ քիմիայի տարրերի միախառնումների եւ տարրալուծումների, միացությունների եւ տարասեռումների վերաբերյալ, իսկ գետերը շնչելիս պարզապես պետք է կենդանի երազանքներ պահես։

Կարճ ասած` գնացեք Սյունիք՝ բայց վերադարձեք։

NEWSPRESS.am

7 մարտի 2018թ.

Դասական համերգային ծրագիր Մեղրիում՝ նվիրված Մետալուրգի օրվան

20.07.2025 11:58

Քաջարան համայնքի ղեկավար Մանվել Փարամազյանի շնորհավորանքը Հանքագործի եւ մետալուրգի օրվա առթիվ

20.07.2025 11:54

Կապան համայնքի ղեկավար Գեւորգ Փարսյանի ուղերձը Հանքագործի եւ մետալուրգի օրվա կապակցությամբ

20.07.2025 11:51

ԶՊՄԿ գլխավոր տնօրեն Ռոման Խուդոլիի ուղերձը Հանքագործի և մետալուրգի տոնի կապակցությամբ

20.07.2025 11:45

«Կապանի լեռնահարստացման կոմբինատ» ՓԲ ընկերության կառավարման խորհրդի նախագահ Սասուն Ավետիսյանի շնորհավորական ուղերձը Հանքագործի և մետալուրգի մասնագիտական տոնի առթիվ

20.07.2025 11:39

Ադրբեջանը ՌԴ-ի դեմ միջազգային հայց է նախապատրաստում

20.07.2025 10:53

ՃՏՊ Սիսիան-Երևան ավտոճանապարհին․ կան տուժածներ

19.07.2025 22:11

Հերթական խաղահրապարակի եւ մարզադաշտի բացումը Երկաթուղայինների փողոցում էր

19.07.2025 20:13

Ալիև․ «Եթե Երևանը շարունակի արգելափակել «Զանգեզուրի միջանցքը» կհայտնվի քաղաքական մեկուսացման մեջ»

19.07.2025 19:59

Փաշինյանն ու Փեզեշքիանը քննարկել են երկկողմ, տարածաշրջանային և միջազգային օրակարգին վերաբերող հարցեր

19.07.2025 18:41

Հանքարդյունաբերության շնորհիվ ստեղծվում է ամուր հիմք, որի վրա կառուցվում են տնտեսությունն ու մարդկանց բարեկեցիկ կյանքը․ ԶՊՄԿ գլխավոր տնօրեն

19.07.2025 15:22

Հրաշք ենք գործել․ Թրամփի խոսքով՝ Հայաստան-Ադրբեջան խաղաղության համաձայնագրի ստորագրումը մոտ է

19.07.2025 10:16