Ծավ. կանաչ դրախտ՝ լեռների մեջ (ֆոտոպատմություն)

04.08.2018 20:49
1731

    Ծավ գյուղական համայնքը գտնվում է Սյունիքի մարզում՝ Հայաստանի հարավ-արեւելքում: Համայնքի մեջ են մտնում Ծավ եւ Շիշկերտ գյուղերը: Բնակչության թիվն այսօր չի հասնում 500-ի: Գյուղը շրջապատված է Շիկահողի պետական արգելոցով: Իր բնությամբ ու տեսարժան վայրերով Ծավն իդեալական վայր է էկոտուրիզմի համար: 

    Գյուղը վաղուց հայտնի է իր մեղրով. այն գիտեն ոչ միայն Սյունիքում ու Հայաստանում, այլեւ երկրի սահմաններից դուրս: Ծավի մեղրն ալպիական բնության պարգեւներից է: 

    Գյուղացիներից ոմանք հունիսի վերջին փեթակները բարձրացնում են Շիշկերտ, որն այստեղից հեռու է 11-12 կմ:

    Ծավի խորհրդանիշներից մեկը Նավսի քար կոչվող ժայռն է: Նավսն այս տարածքի հին բնակավայրերից է, լեռան վրա հիմա էլ ավերակներ կան, սակայն սնոտիապաշտությունը մարդկանց ստիպում է անհաջողությունների դեպքում ցույց տալ ժայռն ու ասել՝ «նավսից» է:

    Չնայած Սյունիքը հանքարդյունաբերական տարածաշրջան է, Ծավն ունի մաքուր բնություն, շրջակայքում չկան հանքեր: Այս փաստն էկոլոգիապես մաքուր սննդի գրավական է:

    Մեղրից բացի՝ շուտով Ծավի ապրանքանիշ կարող է դառնալ լավաշը:

    Փուռը գյուղի ամենակոլորիտային վայրերից մեկն է: Այստեղ աշխատող կանայք ջերմ են ու զրուցասեր:

    Գյուղի միջնակարգ դպրոցում մանկավարժները փորձում են աշակերտների մեջ փոքրուց սերմանել սերը դեպի բնությունը: Դպրոցն ունի խնամված այգի, ինչն աչքն է շոյում:

    Աշակերտներն ու ուսուցիչները պլաստիկ շշերով ծաղիկներ են պատրաստել՝ շրջակա միջավայրից հավաքած աղբը վերածելով գեղագիտական արդյունքի:

    Դպրոցի՝ աղբից մաքրված անկյունները դարձել են հետաքրքիր մակետներ:

    Համայնքի կյանքն, այդուհանդերձ, հեշտ չէ: Երիտասարդների թիվն աստիճանաբար նվազում է: Նրանք գնում են Կապան կամ Քաջարան՝ հանքերում աշխատելու: Փոխարենը Ծավում մնում են տարեցները, որոնք կպած են իրենց հողին:

    Կյանքը, սակայն, ունի սկիզբ եւ վերջ: Հանգուցյալին թաղելուց հետո գրեթե ամբողջ գյուղը հավաքվում է հանդիսությունների սրահում, որը ծավեցիները տաղավար (նավես) են կոչում: Մեր այցի օրը գյուղում տարեց կանանցից մեկի թաղման արարողությունն էր: Հոգեհացի սեղանի գլխավոր ճաշատեսակն էլ մեծ ժողովրդականություն վայելող կուրկուտն է:

    Տեխնիկան նույնպես անմահ չէ:

    Համայնքապետարանի շենքում՝ հենց մուտքի կողքին, հայտարարությունների տախտակը վարկային կազմակերպություն է տեղադրել: Վարկառուներն այստեղ քիչ չեն: Կան մարդիկ, ովքեր վարկ են վերցնում՝ պարտք կամ այլ վարկ փակելու համար, ինչը սովորական երեւույթ է:

    Վարկի «գայթակղությունը» ոչ միայն շենքի դրսում է, այլեւ ներսում:

    Գյուղապետարանի շենքում է նաեւ փոստը, որտեղ, բացի նամակներ ու ծանրոցներ ուղարկելուց եւ ստանալուց, կարելի է գնել նաեւ տնտեսական տարբեր ապրանքներ, այդ թվում՝ զուգարանի թուղթ:

    Ծավի միջով է անցնում համանուն գետը, որը գյուղը կիսում է երկու մասի: Գետի ձախ ափին տեղավորվել են 1968-ի երկրաշարժից հետո այստեղ տեղափոխված շիշկերտցիները, ինչի արդյունքում այս ափը կոչվում է նաեւ Ներքին Շիշկերտ: Բնական աղետից հետո վերաբնակ շիշկերտցիների համար այստեղ կառուցվել են փայտյա տներ:

    Գետի աջ ափին բուն Ծավն է, որտեղ ծնվել է Խորհրդային Միության հերոս Հունան Ավետիսյանը: Այս տան ցուցանակը հուշում է, որ հերոսն այստեղ է ապրել:

    Ներքին Շիշկերտն ու բուն Ծավն իրար կապող ճանապարհն ամբողջ համայնքի պես եզերված է անտառով:

    Նեկտար հավաքող մեղուների բզզոցն ու գրունտային ճանապարհի ջրափոսերի մոտ հավաքված թիթեռները ստիպում են պարբերաբար կանգ առնել:

    Ծավ այցելող յուրաքանչյուր ոք հաստատ կուզի վերադառնալ այստեղ:


    Վահե Սարուխանյան

    hetq.am

    Կոմիտասյան երգեր. «Անձրեւն եկաւ շաղալէն»

    16.03.2025 18:50

    Ադրբեջանի ՊՆ տարածած հերթական հաղորդագրությունը չի համապատասխանում իրականությանը․ ՀՀ ՊՆ

    16.03.2025 15:18

    Տեղի է ունեցել Նիկոլ Փաշինյանի և Մասուդ Փեզեշքիանի հեռախոսազրույցը

    16.03.2025 14:45

    Ռուբեն Վարդանյանն անձնական կյանքից մի դրվագ է պատմել

    16.03.2025 11:34

    Կապան համայնքի ղեկավար Գևորգ Փարսյանը կատարել է քաղաքացիների ընդունելություն

    15.03.2025 23:11

    Կայացավ Մեղրի համայնքի ավագանու ութերորդ նստաշրջանի չորրորդ արտահերթ նիստը

    15.03.2025 23:05

    Հանդիպում Գորիսի Ակսել Բակունցի անվան ավագ դպրոցում

    15.03.2025 16:31

    Քանի դեռ խաղաղության պայմանագիր չի ստորագրվել, կայունություն չի լինի. Ալիև

    15.03.2025 12:36

    Զգուշացնում եմ ՀՀ իշխանություններին և հատկապես Նիկոլ Փաշինյանին` միջազգային ատյաններում հայցերից հրաժարվելու դեպքում դատի ենք տալու ՀՀ իշխանություններին․ Բեգլարյան

    15.03.2025 10:47

    Կուրսկի շրջանում ուկրաինացի զինվորականների հանձնվելու դեպքում մենք երաշխավորում ենք նրանց կյանքն ու արժանապատիվ վերաբերմունքը․ Պուտինը պատասխանել է Թրամփի խնդրանքին

    14.03.2025 21:44

    Երեկվանից հրդեհ է Շամբից դեպի հյուսիս եւ արեւելք ընկած գիհենու անտառներում

    14.03.2025 20:28

    Փաշինյանը Պուտինին ասել է, որ կմասնակցի մայիսին Մոսկվայում կայանալիք հաղթանակի շքերթին

    14.03.2025 19:41