Ծավ. կանաչ դրախտ՝ լեռների մեջ (ֆոտոպատմություն)

04.08.2018 20:49
1733

    Ծավ գյուղական համայնքը գտնվում է Սյունիքի մարզում՝ Հայաստանի հարավ-արեւելքում: Համայնքի մեջ են մտնում Ծավ եւ Շիշկերտ գյուղերը: Բնակչության թիվն այսօր չի հասնում 500-ի: Գյուղը շրջապատված է Շիկահողի պետական արգելոցով: Իր բնությամբ ու տեսարժան վայրերով Ծավն իդեալական վայր է էկոտուրիզմի համար: 

    Գյուղը վաղուց հայտնի է իր մեղրով. այն գիտեն ոչ միայն Սյունիքում ու Հայաստանում, այլեւ երկրի սահմաններից դուրս: Ծավի մեղրն ալպիական բնության պարգեւներից է: 

    Գյուղացիներից ոմանք հունիսի վերջին փեթակները բարձրացնում են Շիշկերտ, որն այստեղից հեռու է 11-12 կմ:

    Ծավի խորհրդանիշներից մեկը Նավսի քար կոչվող ժայռն է: Նավսն այս տարածքի հին բնակավայրերից է, լեռան վրա հիմա էլ ավերակներ կան, սակայն սնոտիապաշտությունը մարդկանց ստիպում է անհաջողությունների դեպքում ցույց տալ ժայռն ու ասել՝ «նավսից» է:

    Չնայած Սյունիքը հանքարդյունաբերական տարածաշրջան է, Ծավն ունի մաքուր բնություն, շրջակայքում չկան հանքեր: Այս փաստն էկոլոգիապես մաքուր սննդի գրավական է:

    Մեղրից բացի՝ շուտով Ծավի ապրանքանիշ կարող է դառնալ լավաշը:

    Փուռը գյուղի ամենակոլորիտային վայրերից մեկն է: Այստեղ աշխատող կանայք ջերմ են ու զրուցասեր:

    Գյուղի միջնակարգ դպրոցում մանկավարժները փորձում են աշակերտների մեջ փոքրուց սերմանել սերը դեպի բնությունը: Դպրոցն ունի խնամված այգի, ինչն աչքն է շոյում:

    Աշակերտներն ու ուսուցիչները պլաստիկ շշերով ծաղիկներ են պատրաստել՝ շրջակա միջավայրից հավաքած աղբը վերածելով գեղագիտական արդյունքի:

    Դպրոցի՝ աղբից մաքրված անկյունները դարձել են հետաքրքիր մակետներ:

    Համայնքի կյանքն, այդուհանդերձ, հեշտ չէ: Երիտասարդների թիվն աստիճանաբար նվազում է: Նրանք գնում են Կապան կամ Քաջարան՝ հանքերում աշխատելու: Փոխարենը Ծավում մնում են տարեցները, որոնք կպած են իրենց հողին:

    Կյանքը, սակայն, ունի սկիզբ եւ վերջ: Հանգուցյալին թաղելուց հետո գրեթե ամբողջ գյուղը հավաքվում է հանդիսությունների սրահում, որը ծավեցիները տաղավար (նավես) են կոչում: Մեր այցի օրը գյուղում տարեց կանանցից մեկի թաղման արարողությունն էր: Հոգեհացի սեղանի գլխավոր ճաշատեսակն էլ մեծ ժողովրդականություն վայելող կուրկուտն է:

    Տեխնիկան նույնպես անմահ չէ:

    Համայնքապետարանի շենքում՝ հենց մուտքի կողքին, հայտարարությունների տախտակը վարկային կազմակերպություն է տեղադրել: Վարկառուներն այստեղ քիչ չեն: Կան մարդիկ, ովքեր վարկ են վերցնում՝ պարտք կամ այլ վարկ փակելու համար, ինչը սովորական երեւույթ է:

    Վարկի «գայթակղությունը» ոչ միայն շենքի դրսում է, այլեւ ներսում:

    Գյուղապետարանի շենքում է նաեւ փոստը, որտեղ, բացի նամակներ ու ծանրոցներ ուղարկելուց եւ ստանալուց, կարելի է գնել նաեւ տնտեսական տարբեր ապրանքներ, այդ թվում՝ զուգարանի թուղթ:

    Ծավի միջով է անցնում համանուն գետը, որը գյուղը կիսում է երկու մասի: Գետի ձախ ափին տեղավորվել են 1968-ի երկրաշարժից հետո այստեղ տեղափոխված շիշկերտցիները, ինչի արդյունքում այս ափը կոչվում է նաեւ Ներքին Շիշկերտ: Բնական աղետից հետո վերաբնակ շիշկերտցիների համար այստեղ կառուցվել են փայտյա տներ:

    Գետի աջ ափին բուն Ծավն է, որտեղ ծնվել է Խորհրդային Միության հերոս Հունան Ավետիսյանը: Այս տան ցուցանակը հուշում է, որ հերոսն այստեղ է ապրել:

    Ներքին Շիշկերտն ու բուն Ծավն իրար կապող ճանապարհն ամբողջ համայնքի պես եզերված է անտառով:

    Նեկտար հավաքող մեղուների բզզոցն ու գրունտային ճանապարհի ջրափոսերի մոտ հավաքված թիթեռները ստիպում են պարբերաբար կանգ առնել:

    Ծավ այցելող յուրաքանչյուր ոք հաստատ կուզի վերադառնալ այստեղ:


    Վահե Սարուխանյան

    hetq.am

    Պուտինի հետ իմ հեռախոսազրույցը շատ արդյունավետ էր․ Թրամփ

    18.03.2025 23:43

    Պուտինն ու Թրամփն ավարտել են հեռախոսազրույցը

    18.03.2025 21:18

    Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը կրկին ապատեղեկատվություն է տարածել

    18.03.2025 21:14

    Ռազմավարական նշանակության ջրամբար Ակներ և Վերիշեն բնակավայրերի համար

    18.03.2025 18:51

     Շախմատային պայքար Կապանում և Քաջարանում. չեմպիոնները որոշված են

    18.03.2025 16:06

    Շախմատային մրցաշար Մեղրիում. չեմպիոնը որոշվեց եզրափակչում

    18.03.2025 15:58

    Պղինձը կհավասարվի՞ նավթին. Ջհանյանը՝ հանքարդյունաբերության դերի ու կառավարության դիրքորոշման մասին

    18.03.2025 15:38

    Պուտինն ու Թրամփը կքննարկեն երկկողմ հարաբերություններն ու Ուկրաինայի շուրջ համաձայնագիրը. Պեսկով

    18.03.2025 14:31

    Զինված ուժերում ավտովթարների թիվն ավելանում է

    18.03.2025 14:16

    Խաղաղության ցանկացած համաձայնագիր պետք է ենթադրի բանտարկյալների ազատ արձակում. Նուբար Աֆեյանի հարցազրույցը CNN-ին

    18.03.2025 12:58

    ՀՀ բանակը հրադադարի ռեժիմի խախտման պատճառ կամ հրահանգ չունի. վարչապետի աշխատակազմ

    18.03.2025 12:53

    Սպասվում են առատ տեղումներ և ամպրոպ

    18.03.2025 12:52