Ապրիլի 26-ը հայ պոեզիայի երեւելի դեմքերից Հովհաննես Շիրազի ծննդյան օրն է: Այն բանաստեղծներից է Շիրազը, ով միանգամից արժանացավ ուշադրության եւ ճանաչման անդրանիկ «Գարնանամուտ» ժողովածուով, հայտնի դառնալով հայրենիքում եւ սփյուռքում: Շիրազի գրական մուտքը ողջունել են Ալեքսանդր Շիրվանզադեն, Դերենիկ Դեմիրճյանը, Հակոբ Օշականը, իսկ Ավետիք Իսահակյանը գրել է. «Շիրազը հոյակապ դեմք է, մեր պոեզիայի Պառնասում, հորդաբուխ ու ճշմարիտ բանաստեղծ, նրա ամեն մի բանաստեղծությունը մի գյուտ է՝ զարմանալի պատկերներով: Հովհաննես Շիրազը հայ ժողովրդի վշտի դարավոր մառախուղի ծագած աստղն է»: Հայերինիքը նա ներկայացրել է իբրեւ գետերի ու լեռների, ճարտարապետական կոթողների ու բնության, մարդկային ողբերգության ու պատմության ամբողջություն: Յուրահատուկ շնչով է գրված «Էքսպրոմտ» բանաստեղծությունը՝ Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին: Այս բանաստեղծությունը հետագայում Ավետիք Իսահակյանի խորհրդով պիտի կոչվեր պոեմ.
Մենք խաղաղ էինք մեր լեռների պես,
Դուք հողմերի պես խուժեցիք վայրագ:
Մենք ձեր դեմ ելանք մեր լեռների պես,
Դուք հողմերի պես ոռնացիք վայրագ:
Բայց մենք հավերժ ենք մեր լեռների պես,
Դուք հողմերի պես կչքվեք վայրագ:
Հետագայում Շիրազի պոեզիային ջերմ տողեր են նվիրել արտասահմանցի ու հայ գրողներն ու գրականագետներ՝ Լուի Արագոնը, Բոգդան Գեմբարսկին, Մարիետա Շահինյանը, Սուրեն Աղաբաբյանը, Բորիս Փոցխիշվիլին, Վիլյամ Սարոյանը եւ ուրիշներ:
Նրա քնարերգության լավագույն նմուշներից են մորը նվիրված երգերը, որոնք ամփոփված են «Հուշարձան մայրիկիս» (1968թ.) ժողովածուի մեջ: Մեծ եղեռնի թեմային է նվիրված «Հայոց դանթեականը (հայ կոտորածների հավերժասուգին)» խոհափիլիսոփայական պոեմը, որ ունի համամարդկային հարուստ հնչերանգներ: Շիրազը համամարդկային սիրո արժանացած բանաստեղծներից է՝ հավասարապես սիրելի թե՛ մեծերի, թե՛ փոքրերի համար:
Նրա բանաստեղծություններն ու պոեմները թարգմանվել են 40 լեզուներով:
ՎԱՀՐԱՄ ՕՐԲԵԼՅԱՆ