Հոկտեմբերի 1-ը տարեցների միջազգային օրն է

01.10.2018 15:50
1109

Հոկտեմբերի 1-ը Տարեցների միջազգային օրն է (International Day of Older Persons): Այն հռչակվել է 1990 թվականի դեկտեմբերի 14-ին ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 5/106 որոշմամբ: 1991թ-ին ՄԱԿ-ի Գլխավոր Ասմաբլեան իր 46/91 որոշմամբ ընդունեց Տարեց մարդկանց նկատմամբ ՄԱԿ-ի սկզբունքները:

Սկզբնական շրջանում Տարեցների միջազգային օրը նշվում էր միայն Եվրոպայում, այնուհետև Ամերիկայում, իսկ այժմ` աշխարհի բազմաթիվ երկրներում, այդ թվում նաև Հայաստանում:

Բնակչության ծերացման հիմնախնդիրները լուծելու նպատակով ՄԱԿ-ը 2002 թվականի ապրիլին Մադրիդում գումարեց Ծերացման երկրորդ համաշխարհային վեհաժողովը, որն ընդունեց երկու կարևոր փաստաթուղթ` Քաղաքական հռչակագիրը և Ծերացման մասին Մադրիդի Գործողության միջազգային ծրագիրը: Այսօր Հայաստանը տարածաշրջանում առաջին երկիրն է, որ համապարփակ հետազոտական աշխատանքների արդյունքների հիման վրա մշակել է Ծերացման հիմնախնդիրների լուծման ճանապարհային քարտեզ, իսկ 2012 թվականի օգոստոս ամսին ՀՀ կառավարության կողմից ընդունվել է ոլորտում առաջին համապարփակ ռազմավարական փաստաթուղթը:

Տարեց մարդկանց միջազգային օրը ևս մեկ առիթ է ուշադրություն դարձնելու մեր տարեցներին հուզող խնդիրներին և ջանքեր գործադրելու, որպեսզի տարեցները ապրեն արժանավայել կյանքով և շրջապատված լինեն խնամքով և հոգատարությամբ, իրենց հասարակության լիարժեք անդամ զգան: Մեր ուշադրության, ջերմության և վերաբերմունքի կարիք ունեն հատկապես ծերանոցներում, տուն-ինտերնատներում հանգամանքների բերումով իրենց օրերն անցկացնող տարեցները:

Միջազգային դասակարգման համաձայն` տարեցներ են համարվում 65 տարին լրացած անձինք: Տարեց մարդկանց մոտավորապես երկու-երրորդը ապրում է զարգացող երկրներում, մինչդեռ նրանք լայնորեն դուրս են թողնվում գլոբալ, տարածաշրջանային և ազգային զարգացման օրակարգերից:

ՀՀ ազգային վիճակագրության ծառայության տվյալներով` Հայաստանում 63 և բարձր տարիք ունեցող անձանց թիվը 2011թ. հուլիսի 1-ի դրությամբ կազմում է Հանրապետության ընդհանուր բնակչության 11,5%-ը կամ 376,1 հազար մարդ, որից՝ 85 և ավելի տարիք ունեցողները կազմում են մոտ 11,5 հազար մարդ: 100 և ավելի բարձր տարիք ունեցողների թիվը կազմում է 126 մարդ: Տարեցների ընդհանուր թվում կանայք գերակշռում են, ինչը հետևանք է կանանց կյանքի միջին տևողության համեմատաբար ավելի բարձր ցուցանիշի: Այսպես, Հանրապետությունում կյանքի միջին տևողությունը կազմում է 73,9 տարի, ըստ որում` տղամարդկանց համար 70,6, իսկ կանանց համար՝ 77,0 տարի:

Ըստ միջազգայնորեն ընդունված ժողովրդագրական նորմերի, եթե որևէ հասարակության բնակչության 65 և բարձր տարիքի անձանց տեսակարար կշիռը մինչև 8 տոկոս է, ապա այդ հասարակությունը գնահատվում է որպես երիտասարդ, 10 տոկոսի դեպքում` ծերացող, իսկ 12 տոկոս և բարձր՝ համարվում է ծերացած: Այս նորմերի համաձայն Հայաստանի Հանրապետությունը համարվում է ծերացող երկիր:

Ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ տարեց մարդկանց ընդամենը 20 տոկոսն է պրակտիկորեն առողջ: Տարեց մարդկան մոտ աշխտորոշվող հիվանդությունները հիմնականում կրում են քրոնիկ բնույթ, և առավել հաճախ զուգակցվում են մի քանի հիվանդություններով: Տարեցների բուժօգնություն ստանալու իրավունքն ամրագրված է «Բնակչության բժշկական օգնության և սպասարկման մասին» ՀՀ օրենքում և ՀՀ կառավարության 2004 թվականի մարտի 4-ի «Պետության կողմից երաշխավորված անվճար բժշկական օգնության և սպասարկման մասին» N318-Ն որոշմամբ հաստատված կարգում: Համաձայն նշված որոշման, սկսած 2005 թվականից 65 և բարձր տարիքի բոլոր անձինք ամբուլատոր-պոլիկլինիկական կազմակերպություններում սպասարկվում են անվճար: Սակայն չլուծված է մնում տարեց բնակչությանը մատչելի հիվանդանոցային օգնության տրամադրման և դեղորայքով ապահովելու խնդիրը:

Հայաստանի Հանրապետությունում 65 տարին լրացած բոլոր քաղաքացիները ստանում են ապահովագրական կամ սոցիալական կենսաթոշակ: Կենսապահովման մյուս կարևոր միջոցը դա ընտանեկան նպաստն է:

Բնակչության ծերացման հարցը ռազմավարական խնդիր է դարձել միջազգային, տարածաշրջանային և ազգային սոցիալ-տնտեսական զարգացման համատեքստում: Ուստի ոլորտի զարգացման համար անհրաժեշտ է կատարելագործել և բարելավել գործող օրենսդրությունը` դրանք համապատասխանեցնելով միջազգային փաստաթղթրի պահանջներին: Առաջնային ուշադրությունը պետք է բևեռել աշխատունակության պահպանությանն ու զարգացմանն ուղղված միջոցառումների մշակմանը, աշխատանքի և զբաղվածության ոլորտում տարիքային հատկանիշներով պայմանավորված խտրականության բացառմանը, կենսաթոշակի անցած անձանց համար զբաղվածության ավելի ճկուն համակարգերի ներդրմանը` առանց աշխատաշուկայում անհամաչափություններ և սերունդների միջև կոնֆլիկտային իրավիճակներ ստեղծելու, տարեց մարդկանց կյանքի որակի բարելավմանը: Եվ ամենակարևորը, սերունդները պետք է գիտակցել, որ տարեցները մեր հասարակության մի մասն են կազմում, և առավել շատ հոգատարության, հարգանքի, մեծարանքի կարիք հենց նրանք ունեն: Դա այն սերունդն է, որ ճանապարհ է հարթում, դաստիարակում, իր կենսափորձն ու իմաստությունը փոխանցում երիտասարդներին:

Շնորհավորում եմ բոլոր տարեցներին իրենց միջազգային օրվա առթիվ:  Ցանկանում եմ, որ ձեր աչքերը երբևէ չթախծեն, այլ ուրախության և երջանկության արցունքներով փայլեն, մտքերում և հոգիներում խաղաղությունը բնակվի, միշտ շրջապատված լինեք հարազատ մարդկանցով և պարուրվեք ազնիվ և շնորհակալական սիրով, հարգանքով և նվիրավածությամբ, ապրեք բարեկեցիկ կյանքով և առողջ լինեք: Աստված ձեզ պահապան, ձեզ անհոգ ծերություն:

 

Սահմանին շատ հանգիստ է, պատրաստվում ենք Ամանորին. տոնական օրերին ծառայությունն ավելի զգոն է իրականացվում. ՊՆ նախարար

15.12.2025 14:10

Վարդենյաց լեռնանցքում բուք է

15.12.2025 10:43

Ձեր պաշտոնավարման ժամանակ 45 գյուղի դպրոց է փակվում. Նարեկ Կարապետյանը Սյունիքի մարզպետին

14.12.2025 18:40

Սիոն արքեպիսկոպոս Ադամյանը Նիկոլ Փաշինյանի առաջ զեղչեց Գարեգին Երկրորդի անունը

14.12.2025 13:28

«Մանկական Եվրատեսիլ 2025» երգի մրցույթում Հայաստանը զբաղեցրեց 4-րդ հորիզոնականը. հաղթող երկիրը Ֆրանսիան է

13.12.2025 22:27

Արագածոտնի թեմի առաջնորդ Մկրտիչ Սրբազանի կալանքը 2 ամսով երկարաձգվել է

13.12.2025 16:15

Ըստ նախնական տվյալների՝ զինծառայողն իրեն ամրակցված զենքով կրակոց է արձակել գլխի շրջանում, ինչի հետևանքով մահացել է. ՔԿ

13.12.2025 12:58

Հայտնաբերվել է զինծառայող Սմբատ Մհերի Կիրակոսյանի դին՝ հրազենային վնասվածքով. ՊՆ

12.12.2025 23:14

«Մեր Ձևով» ժողովրդական շարժման անդամները այցելել են Սյունիքի մարզ․ Սիսիանում և Գորիսում բացվել են շարժման նոր մարզային գրասենյակներ (տեսանյութ)

12.12.2025 22:26

Պուտինը և Էրդողանը քննարկել են Հարավային Կովկասում խաղաղության գործընթացը

12.12.2025 19:01

Ինչպիսին է ՀՀ քաղաքական ուժերի վարկանիշը` ըստ «Գելափ Ինթերնեշնլի» հարցման

12.12.2025 18:55

Վահե Շաբանյան — ԶՊՄԿ հարստացուցիչ ֆաբրիկայի ֆլոտատոր

12.12.2025 16:49