Հոկտեմբերի 1-ը տարեցների միջազգային օրն է

01.10.2018 15:50
873

Հոկտեմբերի 1-ը Տարեցների միջազգային օրն է (International Day of Older Persons): Այն հռչակվել է 1990 թվականի դեկտեմբերի 14-ին ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 5/106 որոշմամբ: 1991թ-ին ՄԱԿ-ի Գլխավոր Ասմաբլեան իր 46/91 որոշմամբ ընդունեց Տարեց մարդկանց նկատմամբ ՄԱԿ-ի սկզբունքները:

Սկզբնական շրջանում Տարեցների միջազգային օրը նշվում էր միայն Եվրոպայում, այնուհետև Ամերիկայում, իսկ այժմ` աշխարհի բազմաթիվ երկրներում, այդ թվում նաև Հայաստանում:

Բնակչության ծերացման հիմնախնդիրները լուծելու նպատակով ՄԱԿ-ը 2002 թվականի ապրիլին Մադրիդում գումարեց Ծերացման երկրորդ համաշխարհային վեհաժողովը, որն ընդունեց երկու կարևոր փաստաթուղթ` Քաղաքական հռչակագիրը և Ծերացման մասին Մադրիդի Գործողության միջազգային ծրագիրը: Այսօր Հայաստանը տարածաշրջանում առաջին երկիրն է, որ համապարփակ հետազոտական աշխատանքների արդյունքների հիման վրա մշակել է Ծերացման հիմնախնդիրների լուծման ճանապարհային քարտեզ, իսկ 2012 թվականի օգոստոս ամսին ՀՀ կառավարության կողմից ընդունվել է ոլորտում առաջին համապարփակ ռազմավարական փաստաթուղթը:

Տարեց մարդկանց միջազգային օրը ևս մեկ առիթ է ուշադրություն դարձնելու մեր տարեցներին հուզող խնդիրներին և ջանքեր գործադրելու, որպեսզի տարեցները ապրեն արժանավայել կյանքով և շրջապատված լինեն խնամքով և հոգատարությամբ, իրենց հասարակության լիարժեք անդամ զգան: Մեր ուշադրության, ջերմության և վերաբերմունքի կարիք ունեն հատկապես ծերանոցներում, տուն-ինտերնատներում հանգամանքների բերումով իրենց օրերն անցկացնող տարեցները:

Միջազգային դասակարգման համաձայն` տարեցներ են համարվում 65 տարին լրացած անձինք: Տարեց մարդկանց մոտավորապես երկու-երրորդը ապրում է զարգացող երկրներում, մինչդեռ նրանք լայնորեն դուրս են թողնվում գլոբալ, տարածաշրջանային և ազգային զարգացման օրակարգերից:

ՀՀ ազգային վիճակագրության ծառայության տվյալներով` Հայաստանում 63 և բարձր տարիք ունեցող անձանց թիվը 2011թ. հուլիսի 1-ի դրությամբ կազմում է Հանրապետության ընդհանուր բնակչության 11,5%-ը կամ 376,1 հազար մարդ, որից՝ 85 և ավելի տարիք ունեցողները կազմում են մոտ 11,5 հազար մարդ: 100 և ավելի բարձր տարիք ունեցողների թիվը կազմում է 126 մարդ: Տարեցների ընդհանուր թվում կանայք գերակշռում են, ինչը հետևանք է կանանց կյանքի միջին տևողության համեմատաբար ավելի բարձր ցուցանիշի: Այսպես, Հանրապետությունում կյանքի միջին տևողությունը կազմում է 73,9 տարի, ըստ որում` տղամարդկանց համար 70,6, իսկ կանանց համար՝ 77,0 տարի:

Ըստ միջազգայնորեն ընդունված ժողովրդագրական նորմերի, եթե որևէ հասարակության բնակչության 65 և բարձր տարիքի անձանց տեսակարար կշիռը մինչև 8 տոկոս է, ապա այդ հասարակությունը գնահատվում է որպես երիտասարդ, 10 տոկոսի դեպքում` ծերացող, իսկ 12 տոկոս և բարձր՝ համարվում է ծերացած: Այս նորմերի համաձայն Հայաստանի Հանրապետությունը համարվում է ծերացող երկիր:

Ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ տարեց մարդկանց ընդամենը 20 տոկոսն է պրակտիկորեն առողջ: Տարեց մարդկան մոտ աշխտորոշվող հիվանդությունները հիմնականում կրում են քրոնիկ բնույթ, և առավել հաճախ զուգակցվում են մի քանի հիվանդություններով: Տարեցների բուժօգնություն ստանալու իրավունքն ամրագրված է «Բնակչության բժշկական օգնության և սպասարկման մասին» ՀՀ օրենքում և ՀՀ կառավարության 2004 թվականի մարտի 4-ի «Պետության կողմից երաշխավորված անվճար բժշկական օգնության և սպասարկման մասին» N318-Ն որոշմամբ հաստատված կարգում: Համաձայն նշված որոշման, սկսած 2005 թվականից 65 և բարձր տարիքի բոլոր անձինք ամբուլատոր-պոլիկլինիկական կազմակերպություններում սպասարկվում են անվճար: Սակայն չլուծված է մնում տարեց բնակչությանը մատչելի հիվանդանոցային օգնության տրամադրման և դեղորայքով ապահովելու խնդիրը:

Հայաստանի Հանրապետությունում 65 տարին լրացած բոլոր քաղաքացիները ստանում են ապահովագրական կամ սոցիալական կենսաթոշակ: Կենսապահովման մյուս կարևոր միջոցը դա ընտանեկան նպաստն է:

Բնակչության ծերացման հարցը ռազմավարական խնդիր է դարձել միջազգային, տարածաշրջանային և ազգային սոցիալ-տնտեսական զարգացման համատեքստում: Ուստի ոլորտի զարգացման համար անհրաժեշտ է կատարելագործել և բարելավել գործող օրենսդրությունը` դրանք համապատասխանեցնելով միջազգային փաստաթղթրի պահանջներին: Առաջնային ուշադրությունը պետք է բևեռել աշխատունակության պահպանությանն ու զարգացմանն ուղղված միջոցառումների մշակմանը, աշխատանքի և զբաղվածության ոլորտում տարիքային հատկանիշներով պայմանավորված խտրականության բացառմանը, կենսաթոշակի անցած անձանց համար զբաղվածության ավելի ճկուն համակարգերի ներդրմանը` առանց աշխատաշուկայում անհամաչափություններ և սերունդների միջև կոնֆլիկտային իրավիճակներ ստեղծելու, տարեց մարդկանց կյանքի որակի բարելավմանը: Եվ ամենակարևորը, սերունդները պետք է գիտակցել, որ տարեցները մեր հասարակության մի մասն են կազմում, և առավել շատ հոգատարության, հարգանքի, մեծարանքի կարիք հենց նրանք ունեն: Դա այն սերունդն է, որ ճանապարհ է հարթում, դաստիարակում, իր կենսափորձն ու իմաստությունը փոխանցում երիտասարդներին:

Շնորհավորում եմ բոլոր տարեցներին իրենց միջազգային օրվա առթիվ:  Ցանկանում եմ, որ ձեր աչքերը երբևէ չթախծեն, այլ ուրախության և երջանկության արցունքներով փայլեն, մտքերում և հոգիներում խաղաղությունը բնակվի, միշտ շրջապատված լինեք հարազատ մարդկանցով և պարուրվեք ազնիվ և շնորհակալական սիրով, հարգանքով և նվիրավածությամբ, ապրեք բարեկեցիկ կյանքով և առողջ լինեք: Աստված ձեզ պահապան, ձեզ անհոգ ծերություն:

 

Ալբանական «Monitor» շաբաթաթերթը հոդվածով անդրադարձել է «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագծին

25.12.2024 10:14

Չենք ծրագրում դադարեցնել ռուսական հեռուստաալիքների հեռարձակումը․ ԲՏԱ նախարարություն

24.12.2024 22:14

Մի շարք պատմամշակութային օբյեկտներ ստացել են հուշարձանի կարգավիճակ

24.12.2024 20:21

Փաշինյանին հրավիրում եմ բանավեճի, եթե նա պարտվի, պետք է փոխի ԼՂ հարցում իր քաղաքականությունը. Օսկանյան (տեսանյութ)

24.12.2024 20:10

Սուրբ Ստեփանոսի տոնին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում տեղի ունեցավ սարկավագական ձեռնադրություն

24.12.2024 18:34

Բացահայտ ծաղր է խաղաղության քարոզն այն պայմաններում, երբ Ադրբեջանի նախագահը հայտարարում է, որ 300,000 ադրբեջանցի արդեն դիմել է Հայաստանի վարչապետին՝ «Հայրենիք վերադառնալու» նպատակով. Թաթոյան

24.12.2024 17:06

Անպտղության հաղթահարման ծրագրով այս տարի 486 երեխա է ծնվել, նրանցից 25-ը` զոհված զինծառայողի ընտանիքում. Անահիտ Ավանեսյան

24.12.2024 16:19

Էրդողանը և Ալիևը քննարկել են հայ - ադրբեջանական կարգավորման գործընթացը

24.12.2024 16:14

Սպասվում է առանց տեղումների եղանակ. օդի ջերմաստիճանը կնվազի 4-6 աստիճանով

24.12.2024 15:30

Իսրայելը ստանձնել է Թեհրանում «Համաս»-ի առաջնորդ Իսմայիլ Հանիեի սպանության պատասխանատվությունը

24.12.2024 14:11

Նիկոլ Փաշինյանին հրավիրում եմ դեմ առ դեմ բանավեճի. Հայկ Դեմոյան

24.12.2024 14:07

Եթե բանավիճելու բան չունեք, ուրեմն գնացեք Ձեր թոշակին կամ դատերին. Նիկոլ Փաշինյանը՝ ՀՀ նախկին նախագահներին

24.12.2024 12:33