Էտի նպատակը պտղատու ծառերի աճեցողության և պտղաբերության նպատակադիր կարգավորումն է և պատկանում է պտղատու ծառի վրա ուժեղ ներգործություն ունեցող ագրոմիջոցառումների թվին: Էտի ձևավորումը նպատակային այն միջոցառումն է, որն անմիջապես ներգործում է ծառի վրա և հնարավորություն է տալիս սննդանյութերի նպատակահարմար բաշխումը ծառի աճող և պտղաբերող օրգանների միջև, ուժեղացնում է երիտասարդ ծառերի աճակալող ճյուղիկների ու պտղագոյացումների զարգացումը, արագացնում է նրանց անցումը ապրանքային բերքատվության շրջան, ակտիվ վիճակում է պահում ծառի աճեցողությունը և բերքատվությունը: Էտի միջոցով ձևավորում են ծառը, ստեղծում ամուր կմախքով հավաքված սաղարթով ծառեր, բարելավում օդափոխության և լուսավորության պայմանները, դյուրացնում ծառերի խնամքի և մշակության աշխատանքները: Երիտասարդ ծառերի չափավոր և ճիշտ էտի միջոցով կարելի է արագացնել պտղաբերությանն անցնելու ժամկետը: Էտն իրականացվում է երկու եղանակով՝ կարճացումով և նոսրացումով, որոնք, սովորաբար, կատարվում են միասին, ինչպես նաև՝ առանձին-առանձին: Կարճացնելիս հեռացվում է ճյուղի և շիվի երկարության որոշ մասը. այն լինում է թույլ, միջին և ուժեղ: Նոսրացնելիս հեռացվում է ճյուղը կամ շիվը, չորացված, հիվանդ, թույլ սաղարթը խտացնող, մեկը մյուսին խանգարող կամ ընկած աճերը: Նոսրացումը կատարվում է թույլ, չափավոր և ուժեղ:
Հանգստի շրջանում սննդանյութերի մեծ մասը կուտակվում է բույսի արմատներում՝ բնի և հիմնական ճյուղերի հիմքի մասերում: Հետևաբար, որպեսզի սննդանյութերի կորուստներ չլինեն, ծառերը էտվում են, երբ բույսերը դեռևս խորը հանգստի շրջանում են: Սովորաբար, էտը կատարվում է վաղ գարնանը՝ մինչև բողբոջների ուռչելը: Առաջին հերթին պետք է էտել ցրտադիմացկուն պտղատեսակները՝ համեմատաբար թույլ դիմացկունություն ունեցողներին: Երիտասարդ հասակում էտի հիմնական խնդիրը ծառերի ձևավորումն է: Ծառերի կյանքի սկզբնական շրջանում ուժեղ էտը, առանձնապես շվերի խորը կարճացումը, նպաստում է էտի ուժեղացմանը, հետաձգում պտղաբերող ճյուղերի առաջացումը և պտղաբերության շրջանի թևակոխումը: Այդ նպատակով երիտասարդ ծառերի էտը հնարավորության սահմաններում պետք է կատարել չափավոր, կարճացման հետ նաև կատարել նոսրացում՝ հեռացնելով սաղարթը խտացնող, մեկը մյուսին խանգարող, սուր անկյան տակ աճող ճյուղերը: Ձևավորման տարիներին հիմնականում պետք է կատարել նոսրացում և ծերատում, երբ ճյուղերի աճը հասնում է 40-50 սմ-ի, իսկ մինչև 35-40 սմ աճ ունեցողները չծերատել: Հայտնի է, որ կորիզավոր պտղատեսակներն առավելապես պտղաբերում են միամյա աճերի վրա, որոնց ուժեղ կարճացումը բացասաբար է անդրադառնում բերքատվությանը: Այդ նկատառումով էլ հիմնականում պետք է կիրառել նոսրացումով էտ, իսկ 40-45 սմ-ից բարձր աճերը կարճացնել: Կմախքային և դրանց վրա ստեղծված մյուս կարգի ճյուղերի էտը կատարել այն հաշվով, որպեսզի պահպանվի կենտրոնական ուղեկցողի իշխող դիրքը, ապահովվի մյուս կարգի ճյուղերի ենթահարթվածությունը մեկը մյուսին: Բերքատվության շրջանում, երբ դեռևս ծառերի աճը ուժեղ է, հիմնականում կիրառվում է 40-45 սմ բարձր աճ ունեցող շիվերի կարճացում: Երբ աճն աստիճանաբար սկսում է թուլանալ, հասնում է 30-40 սմ-ի, անհրաժեշտ է շիվերի կարճացումը դադարեցնլ և կիրառել միայն նոսրացում, իսկ երբ աճը սկսում է թուլանալ և 15-20 սմ-ից չանցնել, նորից կատարել շիվերի և ճյուղերի կարճացում՝ նպաստելով աճի ուժեղացմանը և նոր պտղաճյուղերի առաջացմանը:
Ինչպես հայտնի է, էտի եղանակը և կիրառման աստիճանը մեծ չափով կախված են տեսակի և սորտի կենսաբանական առանձնահատկություններից: Կապված հասակի հետ, ծառերի սաղարթը ձգվում է վեր, մերկանում են կմախքային ճյուղերը, կրճատվում է ասիմիլյացիոն և պտղաբերող մակերեսը: Պտղաբերությունը հիմնականում կենտրոնանում է սաղարթի ծայրամասերում, չորանում են ճյուղերը, թուլանում է ծառի աճն ու բերքատվությունը: Այս դեպքում պահանջվում է երիտասարդացնող էտ, որը լինում է թույլ, չափավոր և ուժեղ: Թույլ էտի ժամանակ կմախքային և կիսակմախքային ճյուղերը պետք է կարճացնել 2-3 տարեկան բնափայտի վրա: Նոսրացնել հիվանդ, չորացած և թույլ ճյուղերը, իսկ վնասվածները հեռացնել հիմքից կամ մինչև առողջ մասը: Չափավոր երիտասարդացվող էտի ժամանակ ճյուղերը կարճացնում են 4-5 տարեկան բնափայտի մոտից: Հատկապես լավ արդյունք է ստացվում, երբ ճյուղերը կարճացնում են վերջին բնականոն աճի 35-40 սմ-ից: Նոսրացումը կատարել այնպես, ինչպես թույլ երիտասարդացնող էտի ժամանակ:
Ներկայումս խորհուրդ չի տրվում կատարել ուժեղ երիտասարդացնող էտ, ավելի նպատակահարմար է ծերացած ծառերը հանել՝ տեղը հիմնելով նորերը: Ծառերի երիտասարդացնող էտի ժամանակ պետք է ուժեղացնել այգու հողի մշակության, ոռոգման և պարարտացման աշխատանքները: Հակառակ պարագայում այն կբերի բացասական հետևանքների:
ԱՀ ԳՆ բուսաբուծության և բույսերի պաշտպանության վարչության և «Բույսերի պաշտպանության ծառայություն» ՊՈԱԿ-ի մասնագետները խորհուրդ են տալիս ծագող հարցերի դեպքում դիմել իրենց օգնությանը: