Հայաստանի տնտեսական քաղաքականության վեկտորն աստիճանաբար փոխվում է: Մինչ այժմ արտահանման ծավալներում գերակշռում էր հանքարդյունաբերությունը, այժմ, սակայն, քայլ առ քայլ փորձ է արվում հրաժարվել այս ոլորտից:
Մինչ այդ, արտահանման ծավալների կտրուկ անկումն արդեն իսկ բացասական է անդրադարձել ցուցանիշերի վրա: Հանքրադյունաբերող գործարանները բացվում ու փակվում են, նրանք իրենցից հետո թողնում են քիմիկական վերամշակման հետևանքով առաջացած թունավոր, վտանգավոր քիմիական թափոններն ու հանքաջրերը:
23 պոչամբար, 8-ը փակված են, 15-ը՝ գործող: Հայաստանի պոչամբարների թվային տվայլներն են:
Պոչամբարն այն կառույցն է, որտեղ առանձնացվում և ամբարվում են քիմիական վերամշակման
հետևանքով առաջացած թունավոր, վտանգավոր քիմիական թափոններն ու հանքաջրերը։
Դրանք հիմնականում կառուցվում են հանքավայրերին մոտ տարածքներում: Առաջին հայացքից դրանք լիճ են հիշեցնում: Իրականում, սակայն, դրանք վտանգավոր նյութեր են միայն:
Պոչամբարների գերակշիռ մասը գտնվում է Սյունիքի և Լոռու մարզերում: Լոռիում օրինակ Թեղուտ գործարանի փակման հիմական խնդիրներից մեկն էլ պոչամբարի վթարային վիճակն էր: Թեղուտի պոչամբարը մեծությամբ երկրորդն է: Կառուցվել է 2014-ին:
Այն նախատեսված է 180 մլն խմ արդյունաբերական աղբի համար:
Այս տարածաշրջանում է նաև մյուս խոշոր՝ Նահատակի պոչամբարը: Այստեղ են հավաքված Ախթալայի Լեռնահարստացուցիչ կոմբինատի վտանգավոր նյութերը: Ալավերդու Օրհուս կենտրոնի համակարգող Անուշ Էվոյանը այս տարածաշրջանում իրավիճակը աղետալի է բնորոշում: Նրա կարծիքը կիսում է նաև «Ռադիոլուր»-ի մյուս զրուցակիցը՝ «Համայնքային համախմբման ու աջակցության» ՀԿ ղեկավար Օլեգ Դուլգարյանը.
«Նահատակի պոչամբարը Մեծ Այրում գյուղում աղետ է: Ու նույնիսկ փակված պոչամբարներն էլ կիսով չափ են ռեկուլտիվացված: Եթե Ախթալայով Այրում գնաք, կտեսնեք, որ պոչհանքները թափված են ճանապարհին»,- նկատում է Դուլգարյանը:
Իրավիճակն ավելի սրվում ու վտանգավոր է դառնում անձրևներից հետո:
Հայաստանի ամենամեծ պոչամբարը գտնվում է Սյունիքի մարզում: Խոսքն Արծվանիկի
պոչամբարի մասին է, որը համարվում է նաև աշխարհի ամենամեծ պոչամբարներից մեկը:
Արծվանիկի ներկայիս ծավալը կազմում է հանրապետության մյուս բոլոր պոչամբարների մոտ 75%-ը:
Արծվանիկի մեջ են կուտակվում Զանգեզուրի պղնձա-մոլիբդենային կոմբինատի հարստացուցիչ
ֆաբրիկայի թափոնները: Ինչպես Սյունիքում, այնպես էլ Լոռիում իրավիճակը գրեթե նույնն է:
«Ախթալա գետակ ունենք, ամեն անձրևից հետո միայն դեղին է լինում: Իրականում գետակ չկա, մահացել է»,- ասում է Օլեգ Դուլգարյանը:
Մասնագետները փաստում են՝ հանրապետության տարածքում գտնվող պոչամբարների մեծ մասըև՛ նախագծի, և՛ կառավարման մասով չեն համապատասխանում միջազգային չափորոշիչներին: Դրանց նախագծերը համարվում են անընդունելի Հայաստանի պես երկրների համար, որտեղ երկրաշարժերի վտանգ կա:
Ըստ մասնագետների՝ որոշ պոչամբարների փլուզման կամ վթարի դեպքում հնարավոր չի լինի
խուսափել մարդկային զոհերով ուղեկցվող աղետներից: Ալավերդու Օրհուս կենտրոնի համակարգող Անուշ Էվոյանը փաստում է՝ չգործող պոչամբարներում ռեկուլտիվացիա չի արվում.
«Պետք է նախորդ պոչամբարները միայն չփակեն, ռեկուլտիվացիա անեն», ասում է Էվոյանը:
Պոչամբարների ռիսկայնությունը մեծ է նաև այն պատճառով, որ պոչամբարները գտնվում են համայնքներին
մոտ տարածքներում: Հարակից համայնքների գյուղացիները դժգոհում են, օրինակ Մեծ Այրումի բնակիչները:
Հայաստանի տնտեսական քաղաքականության վեկտորն աստիճանաբար փոխվում է: Մինչ այժմ արտահանման ծավալներում գերակշռում էր հանքարդյունաբերությունը, այժմ, սակայն, քայլ առ քայլ փորձ է արվում հրաժարվել այս ոլորտից, կամ՝ այն ավելի կառավարելի ու թափանցիկ դարձնել:
armradio.am