Ինչպես կլուծվի հանքային թափոնների գերեզմանների հարցը

09.03.2019 21:47
745

Հայաստանի տնտեսական քաղաքականության վեկտորն աստիճանաբար փոխվում է: Մինչ այժմ արտահանման ծավալներում գերակշռում էր հանքարդյունաբերությունը, այժմ, սակայն, քայլ առ քայլ փորձ է արվում հրաժարվել այս ոլորտից:

Մինչ այդ, արտահանման ծավալների կտրուկ անկումն արդեն իսկ բացասական է անդրադարձել ցուցանիշերի վրա: Հանքրադյունաբերող գործարանները բացվում ու փակվում են, նրանք իրենցից հետո թողնում են քիմիկական վերամշակման հետևանքով առաջացած թունավորվտանգավոր քիմիական թափոններն ու հանքաջրերը:

23 պոչամբար, 8-ը փակված են, 15-ը՝ գործող:  Հայաստանի պոչամբարների թվային տվայլներն են: 

Պոչամբարն այն կառույցն էորտեղ առանձնացվում և ամբարվում են քիմիական վերամշակման 

հետևանքով առաջացած թունավորվտանգավոր քիմիական թափոններն ու հանքաջրերը։ 

Դրանք հիմնականում կառուցվում են հանքավայրերին մոտ տարածքներում: Առաջին հայացքից դրանք լիճ են հիշեցնում:  Իրականում, սակայն, դրանք  վտանգավոր նյութեր են միայն:

Պոչամբարների գերակշիռ մասը գտնվում է Սյունիքի և Լոռու մարզերում:  Լոռիում օրինակ Թեղուտ գործարանի փակման հիմական խնդիրներից մեկն էլ պոչամբարի վթարային վիճակն էր: Թեղուտի պոչամբարը մեծությամբ երկրորդն է: Կառուցվել  է 2014-ին: 

Այն նախատեսված է 180 մլն խմ արդյունաբերական աղբի համար:

Այս տարածաշրջանում է նաև մյուս խոշոր՝ Նահատակի պոչամբարը:  Այստեղ են հավաքված Ախթալայի Լեռնահարստացուցիչ կոմբինատի  վտանգավոր նյութերը:  Ալավերդու Օրհուս կենտրոնի համակարգող Անուշ Էվոյանը այս տարածաշրջանում իրավիճակը  աղետալի է բնորոշում: Նրա կարծիքը կիսում է նաև «Ռադիոլուր»-ի մյուս զրուցակիցը՝ «Համայնքային համախմբման ու աջակցության» ՀԿ ղեկավար  Օլեգ Դուլգարյանը.

«Նահատակի պոչամբարը Մեծ Այրում գյուղում աղետ է: Ու նույնիսկ փակված պոչամբարներն էլ կիսով չափ են ռեկուլտիվացված: Եթե Ախթալայով Այրում գնաք, կտեսնեք, որ պոչհանքները թափված են ճանապարհին»,- նկատում է Դուլգարյանը:

Իրավիճակն ավելի սրվում ու վտանգավոր է դառնում անձրևներից հետո: 

Հայաստանի ամենամեծ պոչամբարը գտնվում է Սյունիքի մարզումԽոսքն Արծվանիկի 

պոչամբարի մասին էորը համարվում է նաև աշխարհի ամենամեծ պոչամբարներից մեկը: 

Արծվանիկի ներկայիս ծավալը կազմում է հանրապետության մյուս բոլոր պոչամբարների մոտ 75%-ը

Արծվանիկի մեջ են կուտակվում Զանգեզուրի պղնձա-մոլիբդենային կոմբինատի հարստացուցիչ 

ֆաբրիկայի թափոնները: Ինչպես Սյունիքում, այնպես էլ Լոռիում իրավիճակը գրեթե նույնն է:

«Ախթալա գետակ ունենք, ամեն անձրևից հետո միայն դեղին է լինում:  Իրականում գետակ չկա, մահացել է»,- ասում է Օլեգ Դուլգարյանը:

Մասնագետները փաստում են՝ հանրապետության տարածքում գտնվող պոչամբարների մեծ մասըև՛ նախագծիև՛ կառավարման մասով չեն համապատասխանում միջազգային չափորոշիչներինԴրանց նախագծերը համարվում են անընդունելի Հայաստանի պես երկրների համարորտեղ երկրաշարժերի վտանգ կա:

Ըստ մասնագետների՝ որոշ պոչամբարների փլուզման կամ վթարի դեպքում հնարավոր չի լինի 

խուսափել մարդկային զոհերով ուղեկցվող աղետներից:  Ալավերդու Օրհուս կենտրոնի համակարգող Անուշ Էվոյանը փաստում է՝ չգործող պոչամբարներում ռեկուլտիվացիա չի արվում.

«Պետք է նախորդ պոչամբարները միայն չփակեն, ռեկուլտիվացիա անեն», ասում է Էվոյանը:

Պոչամբարների ռիսկայնությունը մեծ է նաև այն պատճառովոր պոչամբարները գտնվում են համայնքներին 

մոտ տարածքներում: Հարակից համայնքների գյուղացիները դժգոհում են, օրինակ Մեծ Այրումի բնակիչները:

Հայաստանի տնտեսական քաղաքականության վեկտորն աստիճանաբար փոխվում է: Մինչ այժմ արտահանման ծավալներում գերակշռում էր հանքարդյունաբերությունը, այժմ, սակայն, քայլ առ քայլ փորձ է արվում հրաժարվել այս ոլորտից, կամ՝ այն ավելի կառավարելի ու թափանցիկ դարձնել:

armradio.am

Երևանում և մարզերում երեկոյան ժամերին հնարավոր է կարճատև անձրև և ամպրոպ

16.07.2024 16:58

Մոսկվան մնում է Երևանի ամենախոշոր առևտրային գործընկերը. ՀՀ-ում ՌԴ առևտրային ներկայացուցիչ

16.07.2024 16:54

Հավի մսում և հավի կոտլետում փորձաքննությամբ հայտնաբերվել են անհամապատասխանություններ

16.07.2024 16:52

Ադրբեջանցի սահմանապահներն արդեն Կիրանց են հասել

16.07.2024 14:19

Սուրեն Պապիկյանն անակնկալ այց է կատարել ՊՆ լեռնային ուսումնական կենտրոն

16.07.2024 14:13

Լավրովը ժամանել է Նյու Յորք

16.07.2024 12:08

Հայաստանը վերջին 6 տարիներին, հնարավոր բոլոր ուղղություններում զիջել է դիրքերը, ստացել պատերազմ. Տիգրան Աբրահամյան

16.07.2024 11:46

Փառատոն. օր տասներորդ

16.07.2024 11:41

Երևանի և մարզերի մի շարք հասցեներում լույս չի լինի

16.07.2024 11:20

Սիսիան-Երևան ավտոճանապարհին ավտոմեքենան դուրս է եկել ճանապարհի երթևեկելի հատվածից և հայտնվել ձորում

16.07.2024 11:15

ԲԴԽ-ն դադարեցրեց Ռոբերտ Քոչարյանի գործը քննած դատավոր Աննա Դանիբեկյանի լիազորությունները

16.07.2024 10:41

Մոհամմադ Ջավադ Զարիֆ. 25 տարվա ընթացքում Իրանն անգամներ Հայաստանին զգուշացրել էր, որ Ադրբեջանի տարածքների գրավման սխալ ճանապարհը չշարունակեն

16.07.2024 10:35