Ինչպես կլուծվի հանքային թափոնների գերեզմանների հարցը

09.03.2019 21:47
1107

Հայաստանի տնտեսական քաղաքականության վեկտորն աստիճանաբար փոխվում է: Մինչ այժմ արտահանման ծավալներում գերակշռում էր հանքարդյունաբերությունը, այժմ, սակայն, քայլ առ քայլ փորձ է արվում հրաժարվել այս ոլորտից:

Մինչ այդ, արտահանման ծավալների կտրուկ անկումն արդեն իսկ բացասական է անդրադարձել ցուցանիշերի վրա: Հանքրադյունաբերող գործարանները բացվում ու փակվում են, նրանք իրենցից հետո թողնում են քիմիկական վերամշակման հետևանքով առաջացած թունավորվտանգավոր քիմիական թափոններն ու հանքաջրերը:

23 պոչամբար, 8-ը փակված են, 15-ը՝ գործող:  Հայաստանի պոչամբարների թվային տվայլներն են: 

Պոչամբարն այն կառույցն էորտեղ առանձնացվում և ամբարվում են քիմիական վերամշակման 

հետևանքով առաջացած թունավորվտանգավոր քիմիական թափոններն ու հանքաջրերը։ 

Դրանք հիմնականում կառուցվում են հանքավայրերին մոտ տարածքներում: Առաջին հայացքից դրանք լիճ են հիշեցնում:  Իրականում, սակայն, դրանք  վտանգավոր նյութեր են միայն:

Պոչամբարների գերակշիռ մասը գտնվում է Սյունիքի և Լոռու մարզերում:  Լոռիում օրինակ Թեղուտ գործարանի փակման հիմական խնդիրներից մեկն էլ պոչամբարի վթարային վիճակն էր: Թեղուտի պոչամբարը մեծությամբ երկրորդն է: Կառուցվել  է 2014-ին: 

Այն նախատեսված է 180 մլն խմ արդյունաբերական աղբի համար:

Այս տարածաշրջանում է նաև մյուս խոշոր՝ Նահատակի պոչամբարը:  Այստեղ են հավաքված Ախթալայի Լեռնահարստացուցիչ կոմբինատի  վտանգավոր նյութերը:  Ալավերդու Օրհուս կենտրոնի համակարգող Անուշ Էվոյանը այս տարածաշրջանում իրավիճակը  աղետալի է բնորոշում: Նրա կարծիքը կիսում է նաև «Ռադիոլուր»-ի մյուս զրուցակիցը՝ «Համայնքային համախմբման ու աջակցության» ՀԿ ղեկավար  Օլեգ Դուլգարյանը.

«Նահատակի պոչամբարը Մեծ Այրում գյուղում աղետ է: Ու նույնիսկ փակված պոչամբարներն էլ կիսով չափ են ռեկուլտիվացված: Եթե Ախթալայով Այրում գնաք, կտեսնեք, որ պոչհանքները թափված են ճանապարհին»,- նկատում է Դուլգարյանը:

Իրավիճակն ավելի սրվում ու վտանգավոր է դառնում անձրևներից հետո: 

Հայաստանի ամենամեծ պոչամբարը գտնվում է Սյունիքի մարզումԽոսքն Արծվանիկի 

պոչամբարի մասին էորը համարվում է նաև աշխարհի ամենամեծ պոչամբարներից մեկը: 

Արծվանիկի ներկայիս ծավալը կազմում է հանրապետության մյուս բոլոր պոչամբարների մոտ 75%-ը

Արծվանիկի մեջ են կուտակվում Զանգեզուրի պղնձա-մոլիբդենային կոմբինատի հարստացուցիչ 

ֆաբրիկայի թափոնները: Ինչպես Սյունիքում, այնպես էլ Լոռիում իրավիճակը գրեթե նույնն է:

«Ախթալա գետակ ունենք, ամեն անձրևից հետո միայն դեղին է լինում:  Իրականում գետակ չկա, մահացել է»,- ասում է Օլեգ Դուլգարյանը:

Մասնագետները փաստում են՝ հանրապետության տարածքում գտնվող պոչամբարների մեծ մասըև՛ նախագծիև՛ կառավարման մասով չեն համապատասխանում միջազգային չափորոշիչներինԴրանց նախագծերը համարվում են անընդունելի Հայաստանի պես երկրների համարորտեղ երկրաշարժերի վտանգ կա:

Ըստ մասնագետների՝ որոշ պոչամբարների փլուզման կամ վթարի դեպքում հնարավոր չի լինի 

խուսափել մարդկային զոհերով ուղեկցվող աղետներից:  Ալավերդու Օրհուս կենտրոնի համակարգող Անուշ Էվոյանը փաստում է՝ չգործող պոչամբարներում ռեկուլտիվացիա չի արվում.

«Պետք է նախորդ պոչամբարները միայն չփակեն, ռեկուլտիվացիա անեն», ասում է Էվոյանը:

Պոչամբարների ռիսկայնությունը մեծ է նաև այն պատճառովոր պոչամբարները գտնվում են համայնքներին 

մոտ տարածքներում: Հարակից համայնքների գյուղացիները դժգոհում են, օրինակ Մեծ Այրումի բնակիչները:

Հայաստանի տնտեսական քաղաքականության վեկտորն աստիճանաբար փոխվում է: Մինչ այժմ արտահանման ծավալներում գերակշռում էր հանքարդյունաբերությունը, այժմ, սակայն, քայլ առ քայլ փորձ է արվում հրաժարվել այս ոլորտից, կամ՝ այն ավելի կառավարելի ու թափանցիկ դարձնել:

armradio.am

ՌԴ–ն չի կարող հեռանալ Հարավային Կովկասից. Կոպիրկինը` հայ–ռուսական հարաբերությունների մասին

26.12.2025 23:42

Ուզում են սահմանափակել խոսքի ազատությունը. Արամ Աբրահամյանը` օրենքի փոփոխությունների մասին

26.12.2025 21:27

Սպասված իրադարձություն Կապանում

26.12.2025 20:44

Հանրային հեռուստաընկերությունը հրապարակել է Ամանորի ծրագիրը, որտեղ ընդգրկված չէ կաթողիկոսի ուղերձը

26.12.2025 18:57

ՀՀ կառավարության որոշմամբ, ժամանակավոր արգելք է սահմանվել մի շարք գյուղատնտեսական արտադրատեսակների արտահանման նկատմամբ

26.12.2025 17:53

Անկլավների և էքսկլավների հարցերը կլուծվեն Հայաստանի հետ սահմանազատման գործընթացի շրջանակներում. Բայրամով

26.12.2025 17:16

TRIPP-ի ինչպես մուտքի, այնպես էլ ելքի կետերը գտնվում են Ադրբեջանի տարածքում. առանց Ադրբեջանի հետ համագործակցության նախագծի իրագործումն անհնար է. Բայրամով

26.12.2025 17:15

Դեկտեմբերի 31-ին սպասվում է ձյուն. օդի ջերմաստիճանը կնվազի

26.12.2025 15:48

ՀԱԿ-ը կմասնակցի խորհրդարանական ընտրություններին․ հայտնի է՝ ում են առաջադրում որպես վարչապետի թեկնածու

26.12.2025 15:46

Վերջիվերջո պետք է հասկանալ, որ TRIPP-ը Կենտրոնական Ասիայի ռեսուրսները դեպի Եվրոպա արտահանելու և ՌԴ-ին ու Չինաստանին շրջանցելու մասին է. միջազգայանագետ

26.12.2025 15:41

Հրդեհ՝ Սյունիքի մարզում. ահազանգ է ստացվել, որ Շաքի բնակավայրի տներից մեկում կրակ ու ծուխ են նկատվում. օպերատիվ են գործել հրշեջ-փրկարարներն ու պարեկները

26.12.2025 15:32

Հույսը դուք եք, սիրելի հայրենակիցներ, հարցերի պատասխանը 2026թ.-ին պետք է տաք դուք. Շնորհավոր Նոր Տարի. Արթուր Խաչիկյան

26.12.2025 12:47