Ինչը կարող է փոխվել Ընտրական օրենսգրքում

04.06.2018 11:08
962

    Հայաստանի նոր իշխանությունը մտադիր է կազմակերպել արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններ՝ դրանով լեգիտիմացնելով իր իշխանությունը: Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը համոզված է, որ ընտրություններում «Քաղաքացիական պայմանագիրը» եւ իրեն աջակցող այլ ուժեր խորհրդարանում կստանան մեծամասնություն, եւ այդ դեպքում իր ունեցած իշխանությունը օրինական կդառնա:

    Փաշինյանը երեւի համոզված է, որ ինքն այնքան հանրային վստահություն ունի, որ արդար ընտրությունների դեպքում որեւէ այլ կուսակցություն չի կարող փաստացի իր կողմից ղեկավարվող «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությանը մարտահրավեր նետել: Արտահերթ ընտրությունների գնալու համար վարչապետ Փաշինյանը ուզում է որ նոր Ընտրական օրենսգրքից հանվի ռեյտինգային ընտրակարգը, որովհետեւ հենց այդ ընտրակարգի միջոցով է, որ նախորդ իշխանությունը ապահովել է իր հաղթանակը: Նոր իշխանությունը ուզում է ընտրությունները կազմակերպել պարզ համամասնական ընտրակարգով:

    Փաշինյանը հասկանում է, որ իր իշխանության հաջողությունը կապված է բացառապես իր անձնական հեղինակության վրա: Ինքը մարզերում չունի հեղինակություն վայելող գործիչներ, ովքեր կարող են իր ցուցակի համար ձայն ապահովել: Այդ պատճառով նա ցանկանում է հրաժարվել ռեյտինգային ընտրակարգից: Այն պնդումները, թե այդ համակարգը ապաքաղաքականացնում է ընտրությունները՝ այնքան էլ հիմնավոր չեն: Եթե իշխանությունը երաշխավորեր ընտրությունների ժամանակ ընտրակաշառք բաժանվելու անթույլատրելիությունը, եթե  յուրաքանչյուր թեկնածու ստանար իր վարկանիշին համարժեք քվեներ, ապա այս համակարգը կարելի էր համարել ժողովրդավարական եւ նույնիսկ առաջադիմական: Բայց նոր իշխանությունը տեղերում չունի ռեյտինգային թեկնածուներ, եւ Փաշինյանը ուզում է իր կուսակցության հաղթանակը կառուցել իր անձնական վարկանիշի վրա, եւ այդ առումով ռեյտինգային համակարգը անարդյունավետ է: Արձանագրենք, որ Փաշինյանին պետք է մի համակարգ, որը կապահովի իր հաղթանակի ամրագրումը:

    Քաղաքական կուսակցությունների ներկայացուցիչները գիտեն, որ ընտրությունների ազատ եւ արդար անցկացումը, մեծ հաշվով, կապ չունի ընտրական համակարգի եւ Ընտրական օրենսգրքի հետ: Ընդհակառակը՝ Ընտրական օրենսգիրքը փակում է բոլոր այն սողանցքերը, որոնք ընտրակեղծարարության հնարավորություն կարող են ստեղծել: Բայց քանի որ բոլոր ձախողումների մեղավորը հռչակվել է Ընտրական օրենսգիրքը, ուրեմն այն պետք է փոխել: Մնում է որոշել, թե հատկապես ինչը: Միայն ռեյտինգային համակարգից հրաժարվելը բավարար չէ: Նախորդ իշխանությունը իր հաղթանակը ապահովելու համար օգտագործել է մեռած հոգիների քվեները, եւ հիմա դա պետք է բացառվի: Բոլորը իմացել են, որ Հայաստանի ընտրություններին չի կարող 1,6 մլն ընտրող մասնակցել, բայց բոլորը համակերպվել են այդ ցուցանիշի հետ՝ հասկանալով, որ առնվազն կես միլիոն քվե կեղծվել է եւ հօգուտ ՀՀԿ-ի, բայց ոչ մեկը չի ցանկանում հարաբերություն խզել: Համընդհանուր համոզմունք է եղել, որ իշխանությունը նման թիվ է կարողանում արձանագրել կրկնաքվեարկության միջոցով, բայց այդ կեղծիքը հնարավոր չի եղել բացահայտել: Դա շատ հեշտ է անել, եթե ձեւավորվի մատնահետքի միասնական պահոց, եւ յուրաքանչյուր ընտրող մեկ անգամից ավելի չկարողանա մասնակցել քվեարկությանը:

    Նախորդ իշխանության օրոք շատ մեծ դժգոհություն է եղել հեռուստագովազդից, երբ իշխանության ներկայացուցիչների գործունեությունը շատ մանրամասն լուսաբանվել է, իսկ ընդդիմությանը` ոչ: Կամ հեռուստաեթեր են հրավիրվել միայն իշխանության նկատմամբ լոյալ դիրքորոշում ունեցող գործիչներ, իսկ ընդդիմության մուտքը հեռուստաեթեր եղել է ընտրողաբար: Առաջարկներից մեկը վերաբերում է հեռուստագովազդի ազատականացմանը եւ հավասար պայմանների ապահովմանը: Ընդդիմադիր կուսակցությունները հույս ունեն, որ նոր Ընտրական օրենսգրքով էականորեն կավելացվի թեկնածու կուսակցություններին տրվող անվճար հեռուստաժամանակը:

    Առաջարկվում է, որ հաշմանդամներին քվեախուց ուղեկցելու հնարավորություն տրվի միայն բժշկական տեղեկանքի հիման վրա: Նախորդ ընտրությունների փորձը ցույց է տվել, թե ինչպես են միանգամայն առողջ մարդուն ուղեկցողով մտցնում քվեախուց եւ օգնում, որ նա քվեարկի ըստ նախապես իջեցված հրահանգի:

    Առաջարկներից մյուսը վերաբերում է զորամասերին: Նախորդ բոլոր ընտրություններում իշխանությունը օգտագործել է զինվորներին իր համար ցանկալի արդյունք ապահովելու համար, մանավանդ, որ ընդդիմությունը զրկված է եղել զորամասերում քարոզչություն իրականացնելու հնարավորությունից: Առաջարկվում է, որ բոլոր զորամասերում լինեն տիպային եւ նույն մակերեսով գովազդային վահանակներ, որպեսզի զինվորները կարողանան հավասար տեղեկատվություն ստանալ ընտրությունների մասին եւ ընտրություն կատարելու որոշակի ցուցանիշներով առաջնորդվեն:

    Նախորդ բոլոր ընտրություններից հետո միշտ հայտարարվել է, որ նույնիսկ ամենակատարյալ Ընտրական օրենսգիրքը չի կարող ապահովել լեգիտիմ ընտրությունների անցկացում, եթե իշխանությունը շահագրգռված չէ դրանում, կամ առավել եւս ինքն է ընտրակեղծարարության կազմակերպիչն ու դրա շահառուն: Հիմա ստեղծվել է մի իրավիճակ, երբ իշխանությունը համոզված է, որ արդար ընտրություններով կարողանալու է հասնել հաղթանակի, եւ այդ պատճառով կարիք չունի ընտրակեղծարարության կազմակերպման: Բայց այդ զգացողությունը շատ խաբուսիկ է եւ անցողիկ: Գործող իշխանությունը շատ արագ կորցնելու է իր հանրային լեգիտիմությունը կամ առնվազն դրա մի մասը, եւ իր ունեցած իշխանությունը պահելու համար կարող է գայթակղություն ունենալ դիմելու ընտրակեղծարարության: Բայց դրա դեմ պետք է պայքարի ոչ թե Ընտրական օրենսգիրքը կամ այլ օրենքներ, այլ հասարակությունը: Այլապես ամենակատարյալ Ընտրական օրենսգիրքը կարելի է շրջանցել եւ խախտել, եթե իշխանությունը գործում է ամենաթողության պայմաններում:

    1in.am

    2018-06-04

    Քանի դեռ խաղաղության պայմանագիր չի ստորագրվել, կայունություն չի լինի. Ալիև

    15.03.2025 12:36

    Զգուշացնում եմ ՀՀ իշխանություններին և հատկապես Նիկոլ Փաշինյանին` միջազգային ատյաններում հայցերից հրաժարվելու դեպքում դատի ենք տալու ՀՀ իշխանություններին․ Բեգլարյան

    15.03.2025 10:47

    Կուրսկի շրջանում ուկրաինացի զինվորականների հանձնվելու դեպքում մենք երաշխավորում ենք նրանց կյանքն ու արժանապատիվ վերաբերմունքը․ Պուտինը պատասխանել է Թրամփի խնդրանքին

    14.03.2025 21:44

    Երեկվանից հրդեհ է Շամբից դեպի հյուսիս եւ արեւելք ընկած գիհենու անտառներում

    14.03.2025 20:28

    Փաշինյանը Պուտինին ասել է, որ կմասնակցի մայիսին Մոսկվայում կայանալիք հաղթանակի շքերթին

    14.03.2025 19:41

    Եկել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղություն հաստատելու ժամանակը. Մարկո Ռուբիո

    14.03.2025 19:37

    Դպրոցները մարզպետարանների ձեռքից «կվերցնեն»

    14.03.2025 18:39

    Սպասվում է Իրանի ԱԳ նախարարի այց Հայաստան

    14.03.2025 17:05

    Փաշինյանը Պուտինին տեղեկացրել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության համաձայնագրի նախագծի տեքստի համաձայնեցման և նախագծի տեքստի համաձայնեցման շուրջ բանակցությունների ավարտի մասին

    14.03.2025 16:48

    Փաշինյանի խաղաղությունը՝ կապիտուլյացիայի վարպետաց դաս. Վարդան Օսկանյան

    14.03.2025 16:02

    Կոմիտաս Վարդապետը եվ ռուսական մշակույթը

    14.03.2025 14:53

    Սյունիքի օրվա մարզպետին, ԱԺ սյունեցի (ՔՊ–ական) պատգամավորներին

    14.03.2025 14:11