Կյանքից հեռացել է Արծվանիկ գյուղի տարեգիրը

23.06.2020 12:31
1104

Էդուարդ Մանուչարյան (1926-2020)

Խոսք հիշատակի

Վախճանվել է վաստակաշատ մանկավարժ, հայրենի եզերքին նվիրված երկու գրքի հեղինակ, Արծվանիկ համայնքի հայրենագիտական թանգարանի հիմնադիր Էդուարդ Մանուչարյանը։

Գիտակցական ողջ կյանքը բնօրրանում` Արծվանիկում է անցկացրել։ Քաղաքային թոհուբոհից հեռու տասնամյակներ ի վեր զբաղվել է հարազատ գյուղի դեռահասների կրթության ու դաստիարակության գործով։

Ծննդավայրում միջնակարգ կրթություն ստանալուց հետո զորակոչվել է խորհրդային բանակ։ Դա 1945 թվականին էր։ Ծառայել է տարբեր զորամասերում (89-րդ հրաձգային գունդ, Սեւծովյան նավատորմի առափնյա պաշտպանության զորամաս)։ Զորացրվելուց հետո վերադարձել է ծննդավայր, եւ նրա հետագա գործունեությունը կապված է եղել մի ոլորտի` մանկավարժության հետ։ Հայրենի գյուղի դպրոցում աշխատել է զինղեկ եւ ֆիզկուլտուրայի ուսուցիչ, հետո բարձրագույն կրթություն ստացել Խաչատուր Աբովյանի անվան մանկավարժական ինստիտուտում։ Բուհն ավարտելուց հետո նշանակվել է Կաղնուտ գյուղի ութամյա դպրոցի տնօրեն, այնուհետեւ` երկու տասնամյակից ավելի հայրենի գյուղի դպրոցի ուսմասվար։ 1982-88 թթ. ղեկավարել է հայրենի գյուղի կրթօջախը, կենսաթոշակի անցնելուց հետո շարունակել է դասավանդել որպես պատմության ուսուցիչ` մինչեւ 1995 թ.։

Էդուարդ Մանուչարյանը հոգին ավանդեց հունիսի 22-ին` Մեծ հայրենականի սկսվելու օրը։ Նախախնամության մատը խառն է, թե` ոչ, դժվար է ասել, բայց անմեկնելի խորհուրդ կա այն բանում, որ իր կյանքի նպատակներից մեկը համարեց հայրենի գյուղի երկրորդ աշխարհամարտի մասնակիցների մասին նյութեր, փաստաթղթեր, լուսանկարներ հավաքել, որոնք ամփոփվեցին մի գրքի մեջ` «Հերոսացած արծվանիկցիներ» խորագրով։ Ի դեպ գրքի երկրորդ մասը նվիրված է արծվանիկցիների` Արցախյան գոյամարտի մասնակցությանը։ Դյուրին չէր նման գործ ձեռնարկելը, մանավանդ որ երկրորդ աշխարհամարտի արծվանիկցի մասնակիցներն արդեն հրաժեշտ էին տվել երկրային կյանքին։ Բայց Մանուչարյանն իր հոգու պարտքը համարեց սկսած գործն ավարտին հասցնել` հարգանքի տուրք մատուցելով Մեծ հայրենականում եւ Արցախյան գոյամարտում ընկածների հիշատակին եւ գիրքն անվճար բաժանել համագյուղացիներին, ցանկացողներին, նախեւառաջ` զոհված զինվորների ընտանիքներին։

Մինչ այդ նրա հեղինակությամբ լույս էր տեսել «Արծվանիկ (ճանաչիր քո գյուղը, նրա մարդկանց)» գիրքը, որում արտացոլված է իր ծննդավայրի պատմությունը` վաղնջական ժամանակներից մինչեւ մեր օրերը, ընդարձակ անդրադարձ կա նշանավոր արծվանիկցիների գործունեությանը, ներկայացված են գյուղի երեւելի գերդաստանների տոհմածառերը։ Միշտ այն համոզումն է ունեցել, որ յուրաքանչյուր արծվանիկցի պետք է ճանաչի իր ծննդավայրը, իմանա նրա հարուստ պատմությունը, ապա շարունակի լրացնել տոհմածառը` ի պահ տալով գալիք սերնդին։

Տակավին 1960 թվականից ի վեր նա ժողովել է հնագիտական արժեք ներկայացնող ցուցանմուշներ, կենցաղային իրեր, աշխատանքային գործիքներ եւ հիմնադրել թանգարան` դրանք փրկելով անդառնալի կորստից։ Ավելորդ է ասել, որ իր հեղինակած գործերով եւ հիմնադրած թանգարանով Էդուարդ Մանուչարյանը Արծվանիկին վերադարձրեց նրա պատմական հիշողությունը։ Առանց վերապահումի կարելի է ասել, որ նրա հեղինակած գրքերը սկզբնաղբյուր կարող են ծառայել հետագա սերնդի ուսումնասիրողների համար։

Էդուարդ Մանուչարյանի կորուստն անչափելի է նրանով, որ առկախ է մնում հարցը, թե նրանից հետո կգտնվի՞ մեկը, որ  նույն ջանասիրությամբ կշարունակի շարադրել Արծվանիկ գյուղի տարեգրությունը…

Մանկավարժ տիկնոջ` Ամալյա Մովսիսյանի հետ բարեպաշտ օջախ էին ստեղծել, ունեցել հինգ զավակ, որդիները` Արարատն ու Աշոտը, մերօրյա պատերազմի ակտիվ մասնակիցներ, Արարատը` «Մարտական խաչ» երկրորդ աստիճանի շքանշանի ասպետ։

Խաղաղություն հոգուդ` պատվական մարդ, ընտանիքի օրինակելի հայր, վաստակաշատ մանկավարժ, հայրենի գյուղի տարեգիր Էդուարդ Մանուչարյան։

Ձեր մարդ տեսակի լավագույն հատկանիշներն անմար կմնան քո բյուրավոր աշակերտների, բոլոր ճանաչողների գործերում եւ հուշերում։

 

 

Վահրամ Օրբելյան

Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կարգավորման շուրջ բանակցությունները շարունակվում են․ Բայրամով

26.07.2024 20:55

Սիրիայի խորհրդարանի հայ պատգամավորն ակնկալում է ակտիվացնել Հայաստանի հետ հարաբերությունները. հարցազրույց Մարիա Գաբրիելյանի հետ

26.07.2024 20:53

Քաղաքացիների ընդունելություն՝ համայնքի ղեկավարի մոտ

26.07.2024 20:25

Գյումրի-Վանաձոր ճանապարհին տեղի ունեցած վթարի զոհերը նույն ընտանիքի անդամներ են. քրեական վարույթ է նախաձեռնվել

26.07.2024 18:30

Եվրոպական խորհուրդը հաստատել է Մագդալենա Գրոնոյին Հարավային Կովկասում ԵՄ հատուկ ներկայացուցչի պաշտոնում

26.07.2024 18:26

ՀՀ-ում Իրանի դեսպանը հերքում է Թեհրանի և Երևանի միջև ռազմական պայմանագրի մասին լուրը

26.07.2024 18:23

ՀՀ սահմանամերձ գյուղերում բնակարանային ապահովման ծրագիրը ժամանակավորապես դադարեցվել է

26.07.2024 18:17

«Ախ, մեռա»․ մանկապարտեզում երեխային ծեծի ենթարկելու տեսագրություն է տարածվել համացանցում․ ՏԵՍԱՆՅՈՒԹ

26.07.2024 15:44

Հայաստանի որոշ դպրոցներում մի բան են սովորեցնելու, մյուսներում այլ բան. Կրթության փորձագետ

26.07.2024 15:43

Կոռուպցիայի մեղադրանքով ձերբակալվել է ՌԴ պաշտպանության նախկին փոխնախարարը

26.07.2024 15:30

Տիրինկատար հնավայրի վիշապաքարերը և մշակութային լանդշաֆտը ընդգրկվել են ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության նախնական ցանկում

26.07.2024 15:11

Ադրբեջանը սպառնում է «իր ողջ զինանոցով», Հայաստանն արձագանքում է՝ «մարտունակ բանակ ունենալն իր ինքնիշխան իրավունքն է»

26.07.2024 14:30