Կյանքից հեռացել է Արծվանիկ գյուղի տարեգիրը

23.06.2020 12:31
1095

Էդուարդ Մանուչարյան (1926-2020)

Խոսք հիշատակի

Վախճանվել է վաստակաշատ մանկավարժ, հայրենի եզերքին նվիրված երկու գրքի հեղինակ, Արծվանիկ համայնքի հայրենագիտական թանգարանի հիմնադիր Էդուարդ Մանուչարյանը։

Գիտակցական ողջ կյանքը բնօրրանում` Արծվանիկում է անցկացրել։ Քաղաքային թոհուբոհից հեռու տասնամյակներ ի վեր զբաղվել է հարազատ գյուղի դեռահասների կրթության ու դաստիարակության գործով։

Ծննդավայրում միջնակարգ կրթություն ստանալուց հետո զորակոչվել է խորհրդային բանակ։ Դա 1945 թվականին էր։ Ծառայել է տարբեր զորամասերում (89-րդ հրաձգային գունդ, Սեւծովյան նավատորմի առափնյա պաշտպանության զորամաս)։ Զորացրվելուց հետո վերադարձել է ծննդավայր, եւ նրա հետագա գործունեությունը կապված է եղել մի ոլորտի` մանկավարժության հետ։ Հայրենի գյուղի դպրոցում աշխատել է զինղեկ եւ ֆիզկուլտուրայի ուսուցիչ, հետո բարձրագույն կրթություն ստացել Խաչատուր Աբովյանի անվան մանկավարժական ինստիտուտում։ Բուհն ավարտելուց հետո նշանակվել է Կաղնուտ գյուղի ութամյա դպրոցի տնօրեն, այնուհետեւ` երկու տասնամյակից ավելի հայրենի գյուղի դպրոցի ուսմասվար։ 1982-88 թթ. ղեկավարել է հայրենի գյուղի կրթօջախը, կենսաթոշակի անցնելուց հետո շարունակել է դասավանդել որպես պատմության ուսուցիչ` մինչեւ 1995 թ.։

Էդուարդ Մանուչարյանը հոգին ավանդեց հունիսի 22-ին` Մեծ հայրենականի սկսվելու օրը։ Նախախնամության մատը խառն է, թե` ոչ, դժվար է ասել, բայց անմեկնելի խորհուրդ կա այն բանում, որ իր կյանքի նպատակներից մեկը համարեց հայրենի գյուղի երկրորդ աշխարհամարտի մասնակիցների մասին նյութեր, փաստաթղթեր, լուսանկարներ հավաքել, որոնք ամփոփվեցին մի գրքի մեջ` «Հերոսացած արծվանիկցիներ» խորագրով։ Ի դեպ գրքի երկրորդ մասը նվիրված է արծվանիկցիների` Արցախյան գոյամարտի մասնակցությանը։ Դյուրին չէր նման գործ ձեռնարկելը, մանավանդ որ երկրորդ աշխարհամարտի արծվանիկցի մասնակիցներն արդեն հրաժեշտ էին տվել երկրային կյանքին։ Բայց Մանուչարյանն իր հոգու պարտքը համարեց սկսած գործն ավարտին հասցնել` հարգանքի տուրք մատուցելով Մեծ հայրենականում եւ Արցախյան գոյամարտում ընկածների հիշատակին եւ գիրքն անվճար բաժանել համագյուղացիներին, ցանկացողներին, նախեւառաջ` զոհված զինվորների ընտանիքներին։

Մինչ այդ նրա հեղինակությամբ լույս էր տեսել «Արծվանիկ (ճանաչիր քո գյուղը, նրա մարդկանց)» գիրքը, որում արտացոլված է իր ծննդավայրի պատմությունը` վաղնջական ժամանակներից մինչեւ մեր օրերը, ընդարձակ անդրադարձ կա նշանավոր արծվանիկցիների գործունեությանը, ներկայացված են գյուղի երեւելի գերդաստանների տոհմածառերը։ Միշտ այն համոզումն է ունեցել, որ յուրաքանչյուր արծվանիկցի պետք է ճանաչի իր ծննդավայրը, իմանա նրա հարուստ պատմությունը, ապա շարունակի լրացնել տոհմածառը` ի պահ տալով գալիք սերնդին։

Տակավին 1960 թվականից ի վեր նա ժողովել է հնագիտական արժեք ներկայացնող ցուցանմուշներ, կենցաղային իրեր, աշխատանքային գործիքներ եւ հիմնադրել թանգարան` դրանք փրկելով անդառնալի կորստից։ Ավելորդ է ասել, որ իր հեղինակած գործերով եւ հիմնադրած թանգարանով Էդուարդ Մանուչարյանը Արծվանիկին վերադարձրեց նրա պատմական հիշողությունը։ Առանց վերապահումի կարելի է ասել, որ նրա հեղինակած գրքերը սկզբնաղբյուր կարող են ծառայել հետագա սերնդի ուսումնասիրողների համար։

Էդուարդ Մանուչարյանի կորուստն անչափելի է նրանով, որ առկախ է մնում հարցը, թե նրանից հետո կգտնվի՞ մեկը, որ  նույն ջանասիրությամբ կշարունակի շարադրել Արծվանիկ գյուղի տարեգրությունը…

Մանկավարժ տիկնոջ` Ամալյա Մովսիսյանի հետ բարեպաշտ օջախ էին ստեղծել, ունեցել հինգ զավակ, որդիները` Արարատն ու Աշոտը, մերօրյա պատերազմի ակտիվ մասնակիցներ, Արարատը` «Մարտական խաչ» երկրորդ աստիճանի շքանշանի ասպետ։

Խաղաղություն հոգուդ` պատվական մարդ, ընտանիքի օրինակելի հայր, վաստակաշատ մանկավարժ, հայրենի գյուղի տարեգիր Էդուարդ Մանուչարյան։

Ձեր մարդ տեսակի լավագույն հատկանիշներն անմար կմնան քո բյուրավոր աշակերտների, բոլոր ճանաչողների գործերում եւ հուշերում։

 

 

Վահրամ Օրբելյան

Երևանի ու Բաքվի միջև համաձայնությունը հնարավոր է, բայց կողմերը պետք է ծանր փոխզիջումների գնան. ԱՄՆ պետքարտուղարություն

15.07.2024 23:50

Մեր աղոթքներն Արցախի համար են, հայացքները` դեպի Արցախ․ Դադիվանքի վանահայր. Տեսանյութ

15.07.2024 21:42

«Հյուսիս-Հարավը» ռազմաքաղաքական կարևորություն ունի ՀՀ-ի համար․ ԱԶԲ ներկայացուցիչները Սյունիքում են

15.07.2024 21:40

Տավուշում զինվորական բեռնատարի և ուղևորատար միկրոավտոբուսի վթարի հետևանքով որևէ զինծառայող չի հոսպիտալացվել. ՊՆ

15.07.2024 20:03

ԵԽ-ն մինչև 2025 թվականի հուլիս երկարաձգել է Իրանի դեմ պատժամիջոցները

15.07.2024 16:40

Ազդարարվել է «Արծիվ գործընկեր-2024» հայ-ամերիկյան համատեղ զորավարժության մեկնարկը

15.07.2024 15:24

ԵԱՏՄ երկրների միջև առևտուրը հունվար-ապրիլին 9,5 %-ով աճել է

15.07.2024 15:01

Ուկրաինան ԱԹՍ-ներով ենթակառուցվածքներ է թիրախավորել ՌԴ տարածքում

15.07.2024 14:05

Իրանում Ադրբեջանի դեսպանատունը վերսկսել է իր աշխատանքը

15.07.2024 12:56

Թուրքիայից հիշեցնում են՝ խաղաղության պայմանագիրը ենթադրում է նաև «Զանգեզուրի միջանցքը». Աբրահամյան

15.07.2024 12:25

Նարեկ Մկրտչյանի և Էրին ՄըՔիի գլխավորությամբ կնքվել է հուշագիր՝ ԼՂ-ից տեղահանվածների բնակարանային ապահովման ծրագրի արդյունավետ կիրարկման նպատակով

15.07.2024 12:21

Թուրանական քաղաքական գծի կրողներն ամեն գնով փորձում են ճանապարհը միջանցքի վերածել. Տիգրան Աբրահամյան

15.07.2024 12:05