Վերականգնվել է Քաջարան գյուղի 17-րդ դարի Սբ Հակովբ ե֊կե֊ղե֊ցին, ա֊վե֊լի ստույգ` այդ մա֊սին հայտ֊նեց ծննդով այդ գյու֊ղից, Քա֊ջա֊րան քա֊ղա֊քի հա֊մա֊լիր ման֊կա֊պա֊տա֊նե֊կան մար֊զադպ֊րո֊ցի տնօ֊րեն Մե֊րու֊ժան Ա֊թա֊յա֊նը: Ա֊հա ինչ֊պես ներ֊կա֊յաց֊րեց մեր զրու֊ցա֊կի֊ցը գյու֊ղի հա֊վա֊տի տա֊ճա֊րը վե֊րա֊կանգ֊նե֊լու նա֊խա֊պատ֊մու֊թյու֊նը. «2010թ. ձմռա֊նը հա֊մա֊գյու֊ղա֊ցի տղա֊նե֊րով ե֊կե֊ղե֊ցի մտանք, եւ վի֊ճա֊կը ծանր տպա֊վո֊րու֊թյուն թո֊ղեց: Կա֊ռույ֊ցը կի֊սա֊քանդ էր, եւ ե֊թե այդ֊պես շա֊րու֊նակ֊վեր, տխուր ճա֊կա֊տա֊գիր էր սպաս֊վում նրան: Ե֊կանք այն հա֊մոզ֊ման, որ ե֊կե֊ղե֊ցին շու֊տա֊փույթ պի֊տի վե֊րա֊կա֊ռուց֊վի, բայց չգի֊տեինք, որ պե֊տու֊թյան թույլտվու֊թյու֊նը պի֊տի լի֊նի: Սե֊փա֊կան նա֊խա֊ձեռ֊նու֊թյամբ սկսե֊ցինք նո֊րո֊գել: Օ֊րե֊րից մի օր հու֊շար֊ձան֊նե֊րի պահ֊պա֊նու֊թյան ըն֊կե֊րու֊թյու֊նից ե֊կան, թե` էս ի՞նչ եք ա֊նում: Մենք էլ թե` մեր գյու֊ղի ե֊կե֊ղե֊ցին ենք նո֊րո֊գում: Նրանք էլ բա֊ցատ֊րե֊ցին, որ չա֊փագ֊րում֊ներ պի֊տի ար֊վեն, ե֊կե֊ղե֊ցու վե֊րա֊կանգնման նա֊խա֊գի֊ծը պի֊տի ստեղծ֊վի, ո֊րը պի֊տի քննարկ֊վի մշա֊կույ֊թի նա֊խա֊րա֊րու֊թյան գի֊տա֊մե֊թո֊դա֊կան խորհրդում եւ հաս֊տատ֊վի ու վա֊վե֊րաց֊վի պատ֊մու֊թյան եւ մշա֊կույ֊թի հու֊շար֊ձան֊նե֊րի պահ֊պա֊նու֊թյան գոր֊ծա֊կա֊լու֊թյու֊նում:

Հաս֊կա֊ցանք, որ պատ֊մամ֊շա֊կու֊թա֊յին հու֊շար֊ձան֊նե֊րի վե֊րա֊կանգ֊նման գոր֊ծում ինք֊նա֊գոր֊ծու֊նեու֊թյունն ան֊նե֊րե֊լի զբաղ֊մունք է: Այդ ա֊մենն ար֊վեց, որ տեւեց մոտ վեց ա֊միս: Երբ նա֊խա֊գիծն ար֊դեն կար, հա֊մա֊գյու֊ղա֊ցի֊նե֊րի շրջա֊նում հան֊գա֊նա֊կու֊թյուն կազ֊մա֊կեր֊պե֊ցինք, ո֊րո֊շա֊կի գու֊մար հա֊վա֊քե֊լուց հե֊տո սկսե֊ցինք վե֊րա֊կանգնման աշ֊խա֊տանք֊նե֊րը: Ե֊կե֊ղե֊ցու վե֊րա֊կանգնման հա֊մար նախ֊նա֊կան շրջա֊նում գու֊մար է հատ֊կաց֊րել «Բար֊գա֊վաճ Հա֊յաս֊տան» կու֊սակ֊ցու֊թյան նա֊խա֊գահ Գա֊գիկ Ծա֊ռու֊կյա֊նը»:

Միա֊նավ բա֊զի֊լիկ ե֊կե֊ղե֊ցու տի֊պին պատ֊կա֊նող Սբ Հա֊կովբ ե֊կե֊ղե֊ցու վե֊րա֊կանգնմա֊նը նա֊խոր֊դե֊ցին պատ֊մաար֊խի֊վա֊յին նյու֊թե֊րի ու֊սում֊նա֊սի֊րու֊թյուն֊ներ, հնա֊գի֊տա֊կան եւ պեղ֊ման աշ֊խա֊տանք֊ներ, ճար֊տա֊րա֊պե֊տա֊կան չա֊փագ֊րում֊ներ, սեյս֊մա֊կա֊յու֊նու֊թյան ի֊րա֊վի֊ճա֊կի ու֊սում֊նա֊սի֊րու֊թյան եզ֊րա֊կա֊ցու֊թյուն, տե֊ղան֊քի քար֊տե֊զագ֊րում: Ե֊կե֊ղե֊ցու վե֊րա֊կանգնման վե֊րա֊բե֊րյալ կազ֊մած տե֊ղե֊կան֊քում պատ֊մա֊կան հու֊շար֊ձան֊նե֊րի ճար֊տա֊րա֊պետ֊նե֊րի հայ֊կա֊կան ա֊սո֊ցիա֊ցիա֊յի փոխ֊նա֊խա֊գահ Ստե֊փան Նալ֊բան֊դյա֊նը գրել է. «Սբ Հա֊կովբ ե֊կե֊ղե֊ցին, կա֊ռուց֊ված լի֊նե֊լով գե֊տա֊քա֊րե֊րով, իր ճար֊տա֊րա֊պե֊տա֊կան ձեւե֊րով ե֊զա֊կի է հայ ուշ միջ֊նա֊դա֊րյան ե֊կե֊ղե֊ցա֊շի֊նու֊թյան մեջ: Ե֊րեւի թե միակն է մեր միջ֊նա֊դա֊րյան ճար֊տա֊րա֊պե֊տու֊թյան մեջ, այդ պատ֊ճա֊ռով է, որ նրան կո֊չում ենք հազ֊վա֊գյուտ: Այն շատ հե֊տաքր֊քիր է իր պահ֊պան֊ված կղմինդրյա ծած֊կույ֊թով: Սա այն հազ֊վա֊գյուտ ե֊րեւույթ֊նե֊րից է, որ հան֊դի֊պում ենք մեր միջ֊նա֊դա֊րյան կա֊ռույց֊նե֊րում: Այլ տե֊ղե֊րում այն գրե֊թե չի պահ֊պան֊վել կամ էլ պե֊ղում֊նե֊րի շնոր֊հիվ ենք տե֊ղե֊կա֊ցել, որ կա֊ռույ֊ցը կղմին֊դրա֊ծածկ է ե֊ղել»:
Ե֊կե֊ղե֊ցու նո֊րոգ֊ման աշ֊խա֊տանք֊ներն ի֊րա֊կա֊նաց֊րել է «Հրա֊կար֊սիմ» ՍՊ ըն֊կե֊րու֊թյու֊նը (տնօ֊րեն` Վա֊րու֊ժան Սի֊մո֊նյան, շի֊նա֊րար վար֊պետ֊ներ Պետ֊րոս Սի֊մո֊նյան, Գա֊րիկ Սի֊մո֊նյան): 2012-ի աշ֊նա֊նը հիմ֊նա֊կա֊նում ա֊վարտ֊վել էին շին֊նո֊րոգ֊ման աշ֊խա֊տանք֊նե֊րը, ո֊րին հե֊տեւե֊ցին ե֊կե֊ղե֊ցու կա֊հա֊վո֊րու֊մը, նրա տա֊րած֊քի բա֊րե֊կար֊գումն ու կա֊նա֊չա֊պա֊տու֊մը: Ե֊կե֊ղե֊ցու բա֊կում նաեւ նստա֊րան֊ներ են տե֊ղադր֊վել:

Մե֊րու֊ժան Ա֊թա֊յա֊նը խնդրեց հրա֊պա֊րա֊կել ե֊կե֊ղե֊ցու նո֊րոգ֊մանն ա֊ռա֊վել նյու֊թա֊կան օ֊ժան֊դա֊կու֊թյուն ցույց տված ան֊ձանց ա֊նուն֊նե֊րը. 20 մլն դրամ հատ֊կաց֊րել է «Զան֊գե֊զու֊րի ՊՄԿ» ՓԲ ըն֊կե֊րու֊թյան գլխա֊վոր տնօ֊րեն Մաք֊սիմ Հա֊կո֊բյա֊նը, հա֊մա֊գյու֊ղա֊ցի֊ներ` Ար֊շա֊վիր Մկրտչյա֊նը` 600 հա֊զար, Սամ֊վել Փա֊րա֊մա֊զյա֊նը` իր ըն֊կեր֊նե֊րի հետ միա֊սին` 10 մլն դրամ, Էդ֊գար Պո֊ղո֊սյա֊նը, Մե֊րու֊ժան Ա֊թա֊յա֊նը, Լյո֊վա Ար֊զու֊մա֊նյա֊նը` 400 հա֊զա֊րա֊կան, Վոլոդյա Աբրահամյանը` 300 հազար դրամ: Ե֊կե֊ղե֊ցու վե֊րա֊շին֊մա֊նը ծախս֊վել է ընդ֊հա֊նուր առ֊մամբ 70 մլն դրամ, ո֊րի զգա֊լի մա֊սը Քա֊ջա֊րան գյուղա֊ցի֊նե֊րի հան֊գա֊նա֊կու֊թյունն է: Մ.Ա֊թա֊յա֊նը մեր զրույ֊ցի վեր֊ջում ե֊րախ֊տա֊գի֊տու֊թյուն հայտ֊նեց բո֊լոր նրանց, ով֊քեր ա֊ջակ֊ցել են գյու֊ղի հո֊գեւոր տա֊ճա֊րի վե֊րա֊շին֊մա֊նը, այդ թվում ար֊տերկ֊րում ապ֊րող համագյուղացի֊նե֊րին: Ե֊ղել են այլ բնույ֊թի օ֊ժան֊դա֊կու֊թյուն֊ներ եւս: Մե֊կը` սրբա֊պատ֊կեր է նվի֊րել, մյու֊սը` մո֊մա֊կալ կամ այլ գույք, եր֊րորդն էլ պար֊զա֊պես իր բազ֊կի ու֊ժով է մաս֊նակ֊ցել չորս դա֊րի պատ֊մու֊թյուն ու֊նե֊ցող կա֊ռույ֊ցի վե֊րա֊շին֊մա֊նը:
Ա֊ռա֊ջի֊կա֊յում նա֊խա֊տես֊վում է Սբ Հա֊կովբ ե֊կե֊ղե֊ցու վե֊րաօ֊ծու֊մը:

ՎԱՀՐԱՄ ՕՐԲԵԼՅԱՆ